1974 : QQTRIN016195c2
Seán Mac Fhionnlaoich Gabhla Cill Mhic Réanáin
Bhuel
air
chéadús
_____
rugú
rugadh
mé
i
nGóla
nGabhla
agus
tógú
tógadh
mé
i
nGóla
nGabhla
agus
gí
cé
gur
chaith
mé
a
chuid
mhór
do
mo
shaíol
shaol
ar
shiúl
ag
teagasc
ná
nó
ag
múinteoireat.
múinteoireacht.
Ní
thearn
dhearna
mé
dearmad
air
ar
Ghóla
Ghabhla
bhínn
bhinn
ansin
aig
ag
an
Nollaig,
aig
ag
an
Cháisc,
insa
sa
tsaurú
tsamhradh
is
laethe
laethanta
saoire.
Bhí
mé
páirteah
páirteach
in
rud
a
ar
bí
bith
an
t-aíos
t-aos
óg
a
dhéanú
dhéanamh
cuir
i
gcás
aig
ag
rásaí,
is
mé
a
thug
siar
go
Gaillimh
iad
agus
bhí muid
bhíomar
aig
ag
fiche
rud
eile
agus
ansin
nuair
a
d'fhág
na
daoiní
daoine
Góla,
Gabhla,
smaoite
smaoinigh
mise
gur,
gur
cheart
leór
leabhar
a
scríobh
fán
faoin
oilean
oileán
agus
cibí
cé ar bith
stair
a
bhí
a
ag
buint
baint
leis
a
chur
ar
leór.
leabhar.
Proinsias Ó Conluain
Seán Mac Fhionnlaoich Gabhla Cill Mhic Réanáin
Bhuel
ní
aíontahainn
aontóinn
ar
fad
leis
sin,
a
dtuigeann
tú.
Tá
Feilimí
Feidhlimí
Cam
agus
Maíol
Maol
Muire
luaite
le,
buint
baint
acú
acu
le
Góla
Gabhla
mar
ba
i
nGóla
nGabhla
a
chro
chroch
Feilimí
Feidhlimí
Cam
Mac
Mhaíol
Mhaol
Mhuire
nuair
a
thug
sé
amach
as
Toraí
Tóraigh
é
agus
ansin
stair
úr
seo
ach
b'as
ba as
Gabhla
beirt
do
na
seóltoirí
seoltóirí
a
bhí
in
Asgards,
sin
Cathal
Ó
Dugáin
Dúgáin
agus
Pádraig
Ag
Mac
Fhionnaile
as
Góla
Gabhla
agus
ansin
déarainnse
déarfainnse
gur
stair,
gur
chaith
muintir
Ghóla
Ghabhla
cuid
mhór
dona
dá
gcuid
ama
síos
thart
ar
Chontae
an
Chláir
ó
bhí
naoi
gcéad
déag
unn,
ann,
Contae
an
Chláir,
Contae
na
Gaillimhe,
Contae
Mhaigh
Eó
Eo
ag
teagasc
iascairearta.
iascaireachta.
Proinsias Ó Conluain
Seán Mac Fhionnlaoich Gabhla Cill Mhic Réanáin
Proinsias Ó Conluain
Seán Mac Fhionnlaoich Gabhla Cill Mhic Réanáin
Bhuel
tá
fear
as
Góla,
Gabhla,
beó
beo
anseo
go
fóill
Eamonn
Thearlaí
Mhicí,
fear
a
gcaithe
gcaithfidh
mise
a
bheith
íonta
iontach
buíoch
dó
mar
thug
sé
cuid
mhór
cuidiú
dú
dom
ag
scríobh
an
leóir.
leabhair.
Mharaí
Mharaigh
Éamonn
an
chéad
dá
bhradán
thíos
i
gCill
Caoil
in
naoi
gcéad
dó
dhéag
agus
an
bhliain
ina
dhéí
dhiaidh
bhí
sé
thíos
i
mbaile
bheag
ansin
a
dtorann
dtugann
siad
Quilty
air.
Naoi
gcéad,
naoi
gcéad
déag
a
haen
haon
dhéag
bhí
sé
thiar
in
Inis
Bó
Finne
ar
chósta
na
Gaillimhe
agus
mhara
mharaigh
sé
an
chéad
scadan
scadán
daíofa
dóibh
ansin
agus
ansin
bhí
cuid
de
mhuitir
mhuintir
Ghóla
Ghabhla
agus
han
chan
amháin
muintir
Ghóla,
Ghabhla,
muintir
Inis
Meáin
agus
cuid
de
mhuintir
tír
mór.
Bhí
siad
in
Acaill.
Bhí
siad
thiar
i
mBéal
an
Mhuirthí,
bhí
siad
síos
a
cósta
a
fhad
le
Contae
an
Chláir.
Proinsias Ó Conluain
Seán Mac Fhionnlaoich Gabhla Cill Mhic Réanáin
Tá
traidisiún
millteanach
iascaireachta
acú
acu
déarainn
déarfainn
ó
naoi
gcéad
déag
anuas.
Ní
ró
sé
íonta
iontach
mór
roimhe
sin.
Sílimsa
Sílimse
gur
mharaí
mharaigh
muintir
Ghóla
Ghabhla
an
chéad
scadan
scadán
thart
fá
faoi
ocht
déag
nócha
is
a
ceathair
agus
an
chéad
bhradan
bhradán
thart
fá
faoi
naoi
déag
nócha
is
a
trí
but
sé
an
bharúil
atá
agam
gur
fhólaim
fhoghlaim
siad
íonta
iontach
gasta,
iad
héin,
féin,
agus
go
bhfuair
siad
cuidiú
mór
ó
Bhord
na
gCóltas
gComhltas
Cún
Cung
go
háirid
háirithe
an...
a
ag
fáil
báid
úra,
ar
dtús
na
luggers
agus
ansin
na
réalt
réalta
ná
mar
a
deir
siad,
na
stars
a
thainic
tháinig
thart
fá
faoi
am
Chogaí
Chogadh
Mhóir.
Seán Mac Fhionnlaoich Gabhla Cill Mhic Réanáin
Bhuel
i
dtús
ama,
bhí
siad
a
ag
fáil
a
gcuid
bád
ag
fear
thiar
i
gCionn
Casla
ach
ina
dhéí
dhiaidh
sin,
bhí
fear
i
nGóla
nGabhla
Hiúdaí
Shéamaí.
Níl
cuimhne
ar
bith
agamsa
air
ach
rinn
rinne
Hiúdaí
Shéamaí
agus
fear
eile
Paidí
Bhríde,
an
chéad
bhád
i
nGóla,
nGabhla,
amuí
amaí
i
gCuibhinn,
agus
ní
ró
an
aon
ghléas
acú
acu
ach
tuaí.
tua.
Bhí
fear
i
gCionn
Casla,
Seoinín
a
bhí...
sin
an
t-ainm
a
bhí
air,
Seoinín
agus
seo...
bhí
Seoinín
a
bhí
a
ag
déanú
déanamh
báid
do
mhuintir
an
oileain
oileáin
uilig.
Proinsias Ó Conluain
Seán Mac Fhionnlaoich Gabhla Cill Mhic Réanáin
Bhí
port
maith
ann
á
dá
thús
i
dTráí
dTráigh
na
mBlán
mBlathán
agus
ansin
níos
moille
ná
sin
port
measartha
maith
eile
Port
a
an
Chruinn
Chrainn
agus
sin
buntáiste
mhór
atá
ag
Góla
Gabhla
ar
na
hoileain
hoileáin
eile.
Níl
port
maith
ar
bith
i
dTóraí
dTóraigh
ná
in
Inis
Bó
Finne
ná
in
Inis
Meáin
a
ach
tá
cionn
ceann
millteanach
maith
i
nGóla,
nGabhla,
Tráí
Tráigh
na
mBlán,
mBlathán,
agus
thig
leat
bád
a
shábháil
ansin,
is
cuma
liomsa
caidé
cad é
seórt
sórt
aimsir
atá
ann.
Proinsias Ó Conluain
Seán Mac Fhionnlaoich Gabhla Cill Mhic Réanáin
Bhuel
is
deacair
freagra
a
thúirt
thabhairt
air
ar
an
cheist
sin
a
déarhainn
Déarfainn
ar
dtús
an
chéad
rud
ná
na
ró
raibh
seans
aig
ag
na
páisteannaí
páistí
léann
a
fháil
mar
a
bhí
siad
a
fháil
ar
tír
mór.
Ní
ró
raibh
seans
acú
acu
scolaireachtaí
scoláireachtaí
a
fháil
ná
fáil
isteach
sna
coláistí
mar
bhí
an
scoil
beag.
Ní
ro
raibh
ann
a
ach
oide
amháin
agus
ba
dheacair
d’oide
amháin
moran
mórán
a
dhéanú
dhéanamh
leó.
leo.
Sin
rud
amháin,
bhuel
bhí
rudaí
eile
ar
an
tír
mór
ansin
cuir
i
gcás
thainig
tháinig
an
teilifís,
tháinig
leictreachas,
bhí
toíthe
tithe
a
ag
fáil
uisce
agus
folcáin
agus
ahan
gach aon
rud
eile.
Rud
na
bhféataí
bhféadfaí
a
ag
fháil
i
nGóla
nGabhla
ró-mhaith
rómhaith
agus
ansin,
bhí
fostaíat
fostaíocht
níos
mó
a
toiseart
tosú
ar
an
tír
mór
go
háirid
háirithe
nuair
a
thoisí
thoisigh
na
nach
cuairteoirí
a
theart
theacht
anseo
agus
bhí
obair
le
fáil
amuí
amuigh
na
nach
ró
raibh
le
fáil
ar
an
oilean.
oileán.
Sin
an
rud
a
déarhainn
déarfainn
a
chuir
tús
leis
ansin
thoisí
thoisigh
corrtheaghla
corrtheaghlach
óg
a
fhágáilt
fhágáil
ar
dtús,
b'fhéidir
teaghla
teaghlach
amháin
i
mbliana,
an
bhliain
seo
ugainn
chugainn
teaghla
teaghlach
amháin
eile
ach
ansin
thainic
tháinig
sé
ina
thuilí,
thuile,
d'imí
d'imigh
scaifte
scata
acú
acu
_____
eile.
Sílim
in
naoi
gcéad
seasca
is
a
seart
seacht
agus
féadaim
a
an
ráit
rá
gur
chuir
sin
deiriú
deireadh
leis,
_____
ann
a
cupla
cúpla
teaghla
teaghlach
a
bhí
fáca.
fágtha.
D'fhan
siad
ansin
cupla
cúpla
bliain
ah
nuair
a
fuair
mo
dheirifiursa
dheirfiúrsa
Nóra
a
ro
raibh
Oifig
an
Phoist
aicí
aici
bás
chaill
siad
an
urtah
uchtach
ar
fad
agus
ansin
d'fhág
siad
uilig.
uile.
Proinsias Ó Conluain
An
é
an
rud
a
tharlaíonn
nuair
a
théann
an
líon
síos
faoi
mhéid
áirithe
nach
mbíonn
siad,
an
chuid
eile
sásta
fanacht
ansin?
Seán Mac Fhionnlaoich Gabhla Cill Mhic Réanáin
Bhuel
han
chan
amháin
na
nach
mbíonn
siad
sásta
a
choineáilt
choinneáil
leis
ach
caithí
caithfidh
an
oiread
seo
daoiní
daoine
a
bheith
unn,
cuir
i
gcás,
cuir
síos
tiomáin
tiomáint
báid,
cur
síos
báid,
ná
tarraint
tarraingt
báid
ná
gol
dul
fá
faoi
choinne
an
doctair
dochtúra
má
tá
duine
go
holc
ná
gol
dul
fá
faoi
choinne
an
tsaghairt
tsagairt
anis
anois
caithí
caithfidh
cuidiú
a
bheith
ar
an
oilean
oileán
agus
i
ndeiriú
ndeireadh
na
dála
ní
ro
raibh
a
leithéid
acú
acu
ah
ach
ag
brath
ar
mhuintir
thír
mór
a
bhí...
An
dtuigeann
tú,
bhí
an
gúthan
guthán
ar
an
oilean
oileán
acú
acu
ceart
go
leór
leor
agus
chaithí siad
chaithidís
sin
a
bheith
a
brath
ar
na
daoiní
daoine
a
bhí
amuí
amuigh
leis
an
doctair
dochtúir
a
thoirt
thabhairt
isteach
ná
nó
an
saghart.
sagart.
Proinsias Ó Conluain
An
bhfuil
móran
mórán
sean-nósanna
nú
nó
an
ró
raibh
nuair
a
bhí
tusa
óg,
sean-nósanna,
seanphisreóga,
seanphiseoga,
seanchas,
amhráin
agus
achan
gach aon
rud
mar
sin
ann,
a
Sheáin?
Seán Mac Fhionnlaoich Gabhla Cill Mhic Réanáin
Ó
bhí
gan
daut
dabht
ar
bí.
bith.
Bhí
cupla
cúpla
duine
ar
an
bhaile
a
bhí
íonta
iontach
maith
nuair
a
bhí
mise
i
mo
ghasúr.
Bhí
fear
amháin
Charlie
Phaidí
a
thug
siad
air
ná
nó
Sonny
agus
bhí
Sonny
íonta
iontach
maith
agus
tá
cuid
dona
dá
chuid
uaran
amhrán
le
fáil
go
fóill
mar
chruinní
chruinnigh
Donn
Piatt
iad,
go
ndéanaí
an
Rí
a
mhaith
air
agus
tá
siad
in
leór
leabhar
Cólta
Comhalta
Ullaibh
agus
tá
sin
le
fáil
go
fóill.
Ansin
bhí
bean
a
dtug
siad
Máire
Sheáin
Dubhaltaí
Dubhaltaigh
orthaí
uirthi
agus
bhí
sise
an-mhaith,
ce
cé
acú
acu
a
chruinne
chruinnigh
sí
a
cuid
uaran
amhrán
______
níl
mé
cinnte.
Ansin
an
tríú
duine
Nábla
Mhicí.
Bhuel
bhí
Nábla
ní
ab
an
fhearr
aig
ag
an
scéalaíart
scéalaíocht
go
háirid
háirithe
fá
faoi
thaibhsí
ná
bhí
sí
ag
an
auránaíart.
amhránaíocht.
