1988 : OD017727_CD0932_6

Joe Daly anso anseo sa chúinne. Fáilte rúibh. romhaibh. Thá Tá trioblóid ar fuaid fud an douin. domhain. Thá Tá trioblóid inár gcóngar, agus i bhfad bhuainn, agus trioblóid is, is agus ea an sael saol mór ar fad. Agus is suarach an rud a dhineann dhéanann trioblóid agus níor dh’fhág fhág an seanfhocal oiread amu, amuigh, mar dúirt a seanafhocal, seanfhocal, 'Ní lú frig fríd ná máthair an oilc'. Sé Is é sin le rá an rud is us cúis le trioblóid, tá sé níos lú uaireanta ná an frig. fríd. Anois, cén rud frig? fríd? Sin í an fhadhb. Má théann tú dtí an bhfoclóir, tá sé aun, ann, gan daut, dabht, frig. fríd. Is phéistín péistín ar, ana-bheag an-bheag ar fad a bhíonn insa sa bhfeoil an. ann. Frig. Fríd. Agus má theastaíonn uait rud ana-bheag an-bheag ar fad a chuir chur i, i dtuiscint do dhuine, déarha déarfaidh tú 'Ní raibh oiread na frí fríde aun'. ann'. Anois tá sé againn mar frig fríd agus tá frí fríde againn, agus bhí an phéistín sin de ’ réir dheárthaimh dealraimh i bhfeoil an duine, n'fheadar ní fheadar a an raibh níos mú mó ná aen aon cheaun cheann amháin i gcorp an duine. Ní dó dóigh liom é. Ach mar sin héin, féin, bhíomair bhíomar lán do phiastaí phéistí ar shlite éigin, mar nuair a bhí t_ bhíoch bhíodh tinneas fiacal fiacla ar na daoine fadó, is cuín cuimhin liom héin féin go math maith é, deirtí i gcónaí, gur péistín bheag bheag bhíoganach a bhíoch bhíodh istig istigh sa bhfiacail. Agus gob gurb in í fé faoi ndeár deara a an trioblóid go léir. Agus úsáidtí mórán rudaí, rudaí chun na pé_ an phéistín sin a mharú. Bleóga Bileoga tobac eh piobar a chuir chur isteach sa bhfiacail. Nuair a tháinig an í_ an ola mhuar mhór nú nó an gas fé faoi mar a thugaimídne thugaimidne air, cuirtí chuirtí braen braon eh, chuirtí blúire beag eh, braen braon beag ar cheirt agus cuirtí chuirtí isteach sa bhfiacail é, braen braon fuiscí, braen braon braunda, branda, aen aon rud, ach tháinig sé ansan ansin aidhmsir aimsir a chogaig, chogaidh, bairilí bairillí dho, dhó, agus sé an ainm t-ainm a thugtaí air, agus bhí ana-phraghas an-phraghas air 'acetone'. Agus bhí sé, deiridís go muar mór an scamal scamall Dé an acetone chuin chun an phéistín sin a bhíoch bhíodh sa bhfiacail a mharú. Ach gan daut dabht tá's tá a fhios aig ag an sael saol muar mór ná raibh aen aon mharú ar a an bpéistín sin, mar ní raibh a leithéid aun. ann. Agus fiú amhain, tá's tá a fhios agam fear, agus bhíoch bhíodh sé marbh aig ag an tinneas fiacaile chua chuaigh sé ’on don Daingean, agus air ar dhá scillin scilling tairigíoch tarraingíodh an fhiacail aige agus thug sé leis abhaile í, ba ghnách le daoine an uair sin na fiacla a thúirt thabhairt abhaile. Agus bhí sí thíos ar an ndriosar aige nuair a chuas chuaigh mé héin féin air ar a thuairisc, raghfá rachfá ar thuairisc dhuine an uair sin a bheach bheadh tréis tar éis fiacail a tharrac, tharraingt, ní raghfá rachfá anois, ligint ligean do dó a bheith á chuir chur do, dó, ach dúirt sé liom, ‘tairigíoch ‘tarraingíodh an fhiacail uam,’ uaim,’ a dúirt sé ‘tá sí ansan ansin thíos ar an driosar, agus más maith leat, féach. Mhuise n'fheadar,’ a dúirt sé ‘a ‘an bhfuil an pian fós ínti. inti. Ach n'fhéatainn ní fhéadfainn an scéal a réiteach do dó go háirithe. Ach péistín fé faoi ndeár é sin. Sé Is é sin le rá go mbíonn péistín bheag, ar, bhíoch bhíodh piast péist eile aun, ann, oiread na frí fríde ar fad aríst, arís, oiread na frí. fríde. Agus mílcheárd mílcheard a thugaidís air, ach id i do chosa agus i méireanta méara do chosa a thucach thiocfadh sé sin agus tochas thúrfá thabharfá tochas don bpróiste bparóiste ar fad, n'fheadair ní fheadair éinne, bain_ thúrfá thabharfá an fhuil dhearg tríthi amach le tochas. Agus bhí daoine aun ann agus chídís d'fheicidís an péistín bheag so, oiread a, eh, n_ ní raibh oiread a an ceaun ceann breáin bioráin ínti inti dé ’ réir dheárthaimh, dealraimh, agus ní hé gach éinne aon duine a chíoch d’fheiceadh í, agus go dtioc_ bhí daoine an ann a dh'fhéadach d'fhéadadh í a phioca phiocadh amach le breán. biorán. Ach sin é mar bhí aige ag corp a an duine, péistíní ar fad. Bhí rud eile i gcorp an duine, an t-éasc. Agus ní iasc in ae aon chor é ach a an t-éasc. Agus ní raibh an phéist, bhíoch bhíodh sé sin siúlach a dhóthain tímpeall timpeall do choirp, is dó dóigh liom. Agus dá bhfaighfeá buile, buille, an áit a bheach bheadh an t-éasc, thitfeá id i do scriúda scriú mharbh, is cuma buile buille beag nú nó buile buille muar mór é, ach dá mbuailfí san héasc éasc tu. Bhuel sin é mar chreideamair chreideamar ach go háirithe. Nis, Anois, tá frig fríd eile aun ann gan daut, dabht, agus nuair a bhíonn scata acu i dteaunta dteannta a chéile, na frathacha, fraitheacha, agus dá raghfá rachfá isteach i dtig dteach agus go mbeifeá lorg rud éigin, maide rá rámha nú nó rud é_ 'Dhera tá sé in áirde airde sa frathacha'. fraitheacha'. Ní fláir foláir nú nó san sin adhmadaí adhmaid a bhíoch bhíodh fé faoi cheaun cheann an tí, na frathacha. fraitheacha. Ach sin é mar athá. atá. Frig Fríd agus frathacha fraitheacha agus rudaí mar sin. Ach ansan ansin tá frog aun ann agus a an dtacaid taca seo ’ de bhliain tá, chífeá d'fheicfeá frog, agus is ainmhí lán fíor-mhacánta ar fad is ea frog ach go bhfuil sí chó chomh fuar go gcuirheach gcuirfeadh sí criniú crith ort do lámh a bhuala bhualadh uirthi. Tá an fhrog anois agus tá sí, is dócha, fé feibh mar_ n'fheadar ní fheadar an ndéarfá a ag scéachtaint sceitheadh atá sí, nú nó a ag breith obh, uibheacha, agus tá's tá a fhios aiges, ag, gu_ aiges ag gach aen aon leanbh ó bhí sé trí nó ceathar ceathair do de bhliain cén rud glóthach frog. Nis Anois ní haen haon dóithín an fhrog ar dtúis, cé go bhfuil sí ana-mhacánta an-mhacánta is agus mú mó uair a chuir frog eagal eagla mhath mhaith ar dhaoine. Is mú mó duine a ag bhí a ag teacht abhaile déanach istoíche agus b'fhéidir go raibh saghas tobar éigin á, ar thaebh thaobh a an chosáin agus go gur chua chuaigh sé ar a dhá ghlúin b'fhéidir chun deoch, bolgaim uisce a thógaint thógáil lé... le... tort tart a bheach bheadh air, agus chuala sé an greán gearán agus a seórdán seordán agus a ciachán. Agus deirtear lin linn nach muar mór in ae aon chor an deoch a dh'ólhach d'ólfadh sé ach an dá sháil a thúirt thabhairt ón gcosán abhaile agus ní, ní níor dh'fhás fhás aen aon fhéar féna faoina chosa, agus níorbh aen aon ní é, ach bhuel n'fheadar ní fheadar go dtáinig cnapán laige air nú nó rud éigint éigin leis istea_ leat isteach, mar níor bhael bhaol duit in ae aon chor, dh'fanhach d'fanfadh do chial chiall agus do mheauir mheabhair agat, ach gan aen aon tsolas solas a lasa. lasadh. Ach dá lasfaí an solas istig, istigh, tréis tar éis duit teacht isteach leis an eagla, thitfeá i laige mharbh. Ach b'fhéidir nár nach dineach ndearnadh ach níbh níorbh aen aon ní é ach bhí muíntir muintir an tí ana-mhuar an-mhór amu amuigh leis, nár lag sé misneach agus a dh'fhiarhaí fhiafraí don pé duine go raibh a greán gearán air, a dh’fhiarhaí fhiafraí cad an rud a bhí a cuir cur tinnis air. Mar más duine marbh é, ní raibh aen aon chead aig ag an nduine marbh lauirt. labhairt. Sé Is é an duine beo a chaithig chaithfidh lauirt labhairt ar dtúis. Ach fuaireach fuarthas amach ach go háirithe, duine éigin eile a ghaibh ghabh an treó, treo, go frog nó cúpla frog go raibh seórdán seordán agus ciachán acu in aice leis an dtobar ach sin é mar bhí. Ní raibh aen aon rud riamh, ní chuir an fhrog aen aon chuisteach chuir isteach ar éinne eile. Tá ainmhí beag eile, be beidh mé a ag trácht uirthi láithreach, nach mar sin di. Ach an fhrog, mar sin héin, féin, saulaítear samhlaítear an fhrog uaireanta leis na Daoine Matha Maithe sa lios. Agus tá scéal ana-dheas an-deas mar gheaul gheall ar bhean chaurtha chabhartha a ag bhí a siúl a bhóthair lá. Dhera bhí bóirthe bóithre breátha fadó an. ann. Ní bhíoch bhíodh ach leathad leithead na cairte do bhóthar cruaig crua an agus bhí dhá ghrua air an mbóthar breá beag glas go breá led le do chroí a ag bheith a ag siúl cosnochta orthu. Agus cad a chíheach d’fheicfeadh saí sí ar thaebh thaobh an chosáin ach frog agus í bórtha borrtha go maith, agus chuir sí órdóg ordóg a coise fén faoin bhfrog, agus dhid dhruid sí i leataoibh í. 'Mhuise, dá mbeinn in ae aon chúngar chongar duit,’ a dúirt sí ‘thucainn ‘thiocfainn i gcauir gcabhair ort, nuair a bheig bheidh aen aon chauir chabhair a ag teastáil uait'. Bhailibh Bhailigh sí léi, ní dhin dhearna sí aen aon nath, agus bhí sí ina cola codladh go sámh an oíche sin nuair a bhí cnag air an ndoras. Agus gan daut dabht ní thagach thagadh éinne aon duine a ag glaech glaoch ar bhean chaurtha chabhartha ach duine go mbeach mbeadh bean aige ag baile aige go mb_ a bheach bheadh a mbreoiteacht linbh. Dh’fháisc D’fháisc sí suas pé balcaisí a bhí uirthi is chua chuaigh sí go dtí an doras agus bhí fear capal capall iallaite diallaite ansan. ansin. Dúirt se sé léi go raibh sí a ag teastáil. Ní chuir sí aen aon cheist ach preaba preabadh laistiar do ina cúlóig agus thug sé leis í agus níor stad sé riamh ná choíche go dtáine dtáinig sé go dtí lios éigin a bhí sa chúngar. chóngar. Agus bhí an lios lasta suas agus isteach léi agus stiúraíoch stiúradh í go dtí siúmra seomra a bhí suas ón ón gcistin. Agus bhí bean i mbreoiteacht linbh i leabaig leabaidh ansan ansin agus em, 'An aithníonn tú mi' mé' arsa bean na leapan. leapa. 'Ní dh'aithním' aithním' adúirt dúirt sí, 'n'fheaca 'ní fhaca riamh tu'. thú'. 'Chnoicís, 'Chonaic tú, mhuis' mhuise a duirt dúirt sí, agus dúirís dúirt tú liom dá mbeach mbeadh aen aon chabhair a ag teastáil uam, uaim, go dtucfá dtiocfá a ag fóirithint orm. Agus tá do chauir chabhair a ag teastáil uam uaim anois. Is mise an fhrog a bhuail leat ar thaebh thaobh a bhóthair.' Ach tugach tugadh an leanbh ar a an sael saol ach go háirithe, agus n'fheadar ní fheadar ná gur chóirlig chomhairligh bean na leapan leapa di gan aen aon bhia a bhlaise bhlaiseadh sa lios, agus chuir fear a an chapail chapaill abhaile aríst arís í. Ach sin a bhfuil do dhíobháil insa sa bhfrog, go gcuirhidís gcuirfidís scaunra scanradh ort b'fhéidir istoíche leis an seórdán seordán a bhíonn orthu, agus go bhféataidís bhféadfaidís a bheith, buint baint a bheith acu leis a an lios. Ach mar sin héin, féin, má tá aen aon dío_ mara mura bhfuil aen aon díobháil úntu, iontu, tá leigheas úntu, iontu, agus má bhéarfá ar fhrog agus a cos deire deiridh a chuir dir idir dhá chúlfhiacail thiar leat agus luí uirthi ach gan í a ghoirtiú, ghortú, b'fhéidir trí n-uaire, luí uirthi trí n-uaire, in ainm an Athar is a Mhic is a Sprid Naemh, Naoimh, ní leigheasach leigheasfadh saí sí an tinneas fiacal, mar ní bheach aen aon tinneas fiacal fiacla ort, ach ní thucach thiocfadh aen aon tinneas fiacal fiacla go deó deo aríst arís ort. Ach, ní mar sin don gcréatúr eile, ach go háirithe, an airc t-earc luachra. Airc Earc Rua, Luachra a chuala-sa chuala mise uirthi nuair a bhíos bhí mé óg, ach cloisim ina dhia dhiaidh san sin eas luachra uirthi, agus bhí sé le tuiscint againn, dá ndéanfá trí chuid di le faer faobhar na sluaiste nú nó aen aon rud go dtucach dtiocfadh sí chuin chun a chéile aríst arís mar go raibh draíocht éigin uirthi. Ach ní raibh do de chúram uirthi sin ach a bheith a ag faire ort. Agus dá bhfaigheach bhfaigheadh sí id i do chola chodladh amu amuigh sa ghort tu, thú, nuair a bheach uanán á chuir chur ar chola chodladh agat, agus do bhéal ar leatha leathadh agat agus tu thú a srauntanaig srannadh ná éalú léi siar id i do ghoile agus ní bheach’s bheadh a fhios agat in ae aon chor, í bheith ar bórd bord agat, ach ní thairiceóch tharraingeodh árthach bia chút chugat ná deoch chút. Bheach Bheadh ocras ort, síor-ocras ort agus síor-thort síor-thart ort. Agus tá a rian air dá bhficfeá bhfeicfeá ansan ansin duine, aumplóir, amplóir, a bheach bheadh aig ag ithe is agus aig ag ithe is agus aig ag ithe, déarfaí 'tá an airc t-earc ina chroí'. Ach, tá scéal aun ann gan daut dabht agus tá sé le clos cloisteáil i múrán mórán áiteanna ar fuaid na hÉireann is agus dócha mar gheaul gheall ar an bhfear go a raibh an galar san sin air, bhí an airc t-earc luachra dulta siar ina ghoile agus ní sháiseóch shásódh lán búird boird do de bhia é, ach tháinig duine éigin eólgaiseach eolach agus crothach crochadh an fear bocht as chiún cionn na tine téis tar éis trí lá céalacain agus cuireach cuireadh feoil, mairteoil is dó dóigh liom, a ag rósta ar thóin an oighin, oighinn, agus bhí bla boladh breá ag eighrí éirí anuas ón mairteoil, agus é ar chrocha, chrochadh, agus a cheaun cheann fé faoi aige, agus tháinig dúil gan daut, dabht, in, aig ag an airc t-earc luachra insan san insa sa sa_ em, bhfeoil, nuair a fuair sí an bla, boladh, agus bhí sí ag éalú léi, le fánaig fána ón ngoile, go dtína dtí na bhéal, agus ar mh'anam m'anam nuair a fuair sé ina bhéal í, cha chaith sé amach ina bolgam í síos ’on don oighean oigheann agus is dócha go ndóch, ndódh, agus go loiseach loscadh í. Ach bhí sé, chua chuaigh sé i bhfeaus bhfeabhas agus tháine tháinig sé chuige féin, agus bhí sé i mbár mbarr a shláinte as san sin amach. Ach má tá díobháil úntu, iontu, ínti, inti, fé feibh mar ______ an fhrog, tá mathas maitheas ínti inti leis, agus má bhuaileann ceaun ceann go deó deo leat, beir air ar cheaun cheann agus air eireabal eireaball uirthi, agus cimil cuimil do theanga trí n-uaire dhi, ón eireabal eireaball go dtín dtí an gceaun, gceann, in Ainm an Athar agus a Mhic agus a Sprid Naemh, Naomh, agus scaoil uait ansan ansin í. Ná lig siar í ach go háirithe nó beig, beidh, beig beidh an teidhn tinn ort, agus scaoil uait ansan ansin í, agus as san sin amach beig beidh leigheas ar dhó id i do theangain. Má bhíonn tú héin féin dóite ná greataithe greadaithe ná loiscithe, loiscthe, cimil cuimil do theanga dho, dhó, agus leighise leigheasfaidh sé, ní thucaig thiocfaidh aen aon chlog ort ná faic. Ach, agus má bhíonn duine eile dóite, glaefar glaofar ort, agus cimil cuimil do theanga dho dhó san, agus leighisfar leigheasfar é sin. Ach sin iad na rudaí atá a ag faire orainn, agus is deacair iad a mharú, na piastaí péisteanna seo tá ar bórd bord againn, an frig fríd agus an mílcheárd mílcheard agus ansan ansin na rudaí ná nach fuil bhfuil ar bórd bord in ae aon chor againn, an airc t-earc luachra agus an fhrog. Tá siad san, níl an fhrog a ag faire ar dhíobháil a dhéanamh duit, ach tá an airc t-earc luachra. B'fhéidir ná fuil aen aon leigheas aici air, b'fhéidir gob gurb in é an áit is feár fearr léi a bheith. Thiar id i do ghoile chuin chun go mbeach mbeadh a dóthain le n-ithe aici. Agus sin é mo scéalsa mar gheaul gheall orthu san sin anois, agus be beidh siad le feiscint feiceáil is in nach gach aen aon lá as so seo amach, froganna óga, nós súmadóirí insa sa glaisí agus insan san áiteanna úra, ach tá aen aon rud amháin go mbíonn fáilte, a chloisim, roimis roimh an bhfrog aige ná an mada madra rua agus an ghlóthach, go sloigeann slogann sé siar go breá bog an ghlóthach agus dineann déanann sí beatha dho. dhó. [ceol]