1975 : OD017715_CD0919_46c1
Mícheál Ó Sé Ard na Caithne Corca Dhuibhne
Seán Ó Domhnaill Mám an Óraigh Corca Dhuibhne
Ó
tá
a
Mhichíl,
tá
tá.
Thit
sé
seo
amach
oíche
na
bpúcaí,
an
t-aenú
t-aonú
lá
déag
don
den
mBeaultaine.
mBealtaine.
Deiridíst
Deiridís
an
uair
sin
anyway
ná
nár
cheart
d'éinne
a
bheith
amuh
amuigh
an
oíche
sin
’o
go
mbíoch
mbíodh
na
púcaí
tímpeal
timpeall
is
in
gah
gach
aen
aon
áit.
Ach
an
mhaidean
mhaidin
so
seo
anyway,
bhí
an
bricfeast
bricfeasta
ite
againn
agus
eh...
Maidin
an
tarna
dara
lá
déag
is
dócha
Sea,
ó
air
ar
maidean.
maidin.
Tháinig
an
garsún
istea_
garsún
so
seo
isteach.
Baiste
Ambaiste
níbh
níor
aen
aon
gharsún
é,
bhí
sé
sé
bliana
fichead.
Pósta.
Agus
bhí
dath
an
eala
air.
Dh'fhiaraig
D’fhiafraigh
m'athair
do
dó
‘Dhera
a
Sheáin,
cad
tá
ort
inniubh,
inniu,
tá
ana-dhrochuma
ana-dhroch-chuma
ort.’
'Ó
Mhuire
mháthair,’
ar
sisean
seisean
‘an
scaundra
scanradh
a
fuaireas
fuair mé
aréir.’
‘Cad
a
dh'éirig
d'éirigh
duit?’
as_
‘Bhíos
thoir
i
gCathair
Bó
Sine,’
says
he,
‘agus
bhíodar
a
ag
maga
magadh
chúm
chugam
thoir
an
ann
do
go
mbeach
mbeadh
na
púcaí
im
dhiaig,
dhiaidh,
is
dul
abhaile
luath.
Dhera,
ní
thógas
thóg mé
aen
aon
notice
dóibh.
Tháinig
leaid
e_
bhíomair
bhíomar
a
ag
caighnt,
caint,
tháine
tháinig
sé
tamall
aníos
lin
linn
anyway
ach
dh'fhág
d'fhág
sé
ansan
ansin
mi,
mé,
bhí
sé
tímpeall
timpeal
a
haen
haon
éag
a
chlog,
nó
b’fhéidir
ina
dhiaig.
dhiaidh.
Ní
raibh
sé
i
bhfad
mithe
imithe
uam
uaim
anyway,
bhí
sé
a
ag
cuir
cur
do,
dó,
is
n'fheadair
ní fheadair
sé
aen
aon
ní
in
ae
aon
chor,
do
tógach
tógadh
thar
cloí
é,
agus
chual
s_
chu_
chuala
sé
na
daoine
a
ag
gáirí
gáire
fé.
faoi.
Níor
tháinig
aen
aon
eagal
eagla
air.
Bhí
sé
a
ag
d'iarraig
iarraidh
cuir
cur
do
dó
arís
anyway
aig
ag
de_
agus
nuair_
an
chéad
rud
eile
a
fuair
sé
bhí
gleaun
gleann
muar
mór
an
ann
agus
bhí
sé
de
deich
troithe
thoir
don_
thíos
i
bpoul
bpoll
an.
ann.
Bhí
sé
thíos
i
mbun,
tóin
a
ghleana
ghleanna
anyway
is
n'fheadair
ní fheadair
sé
conas
a
thucach
thiocfadh
sé
aníos.
Chuala
sé
an
gáirí
gáire
agus
chual_
s_
chuala
sé
an
fásca
fáscadh
thíos
féna
faoina
dhá
oscail
ascaill
anso,
mm.
An
chéad
rud
eile
bhí
sé
thuas
air
ar
an
gcnoc
agus
é
tóca
tógtha
amach
as
an
ngleaun.
ngleann.
Mícheál Ó Sé Ard na Caithne Corca Dhuibhne
Seán Ó Domhnaill Mám an Óraigh Corca Dhuibhne
Ó
Mhuire
Mháthair
ní
hea
a
chroí
agus
‘ní
raibh!’
dúirt
sé
ná
nach
raibh
aen
aon
eagal
eagla
air.
N'fheadar,
bhí
sé
ag
imeacht
acu
ansan
ansin
agus
tá
lios
eile
an,
ann,
tá
sé
leamhíle
leathmhíle
siar
uaig.
uaidh.
Bhí
sé
ansan
ansin
istig,
istigh,
mar
bhí’s
bhí a fhios
aige
an
áit
sin.
Agus
bhí
sé
istig
istigh
ansan
ansin
a
ag
góil
gabháil
tímpeal,
timpeall,
ag
imeacht
tímpeall,
timpeall,
ag
imeacht
tímpeall
timpeall
is
n'fheadair
ní fheadair
sé
cá
raibh
sé.
Aen
Aon
eagal.
Ní
raibh’s
raibh a fhios
aige
aen
aon
ní,
tógach
tógadh
aríst
arís
é
anyway
agus
bhí
sé
sa
chnoc
aríst
arís
acu.
Agus
iad
ag
gáirí
gáire
fé
faoi
i
gcónaí
nuair
a
thiteach
thiteadh
sé
thairis
na
gclathach.
gclaíocha.
Agus
bhí
se
sé
thuas
sa
chnoc
agus
bhí
sé
a
ag
d’iarraig
iarraidh
siúl
is
ná
an
dial
diabhal
siúl
a
dh'fhéatach
d’fhéadfadh
sé
a
dhéanamh
bhí
na
deilgní
air
ar
fad
a
ag
dul
ina
chos.
Ní
raibh
aen
aon
bhróg
air.
N'fheadair
Ní fheadair
sé
cad
a
dhéanhach
dhéanfadh
sé.
Mícheál Ó Sé Ard na Caithne Corca Dhuibhne
Seán Ó Domhnaill Mám an Óraigh Corca Dhuibhne
Aen
Aon
eagala!
eagla!
Ní
raibh
aen
aon
eagal
eagla
air
air
ar
fea
feadh
na
haidhmsire,
haimsire,
ach
is
aula
amhlaidh
a_
[casacht]
chíheach
chífeadh
sé,
chloiseach
chloiseadh
sé
na
daoine,
a
an
dtuigeann
tú,
a
ag
gáirí.
gáire.
Ní
fhéatach
fhéadfadh
sé,
n'fheaca
ní fhaca
sé
éinne,
ach
bhídís
a
ag
gáirí
gáire
nuair
a
thiteach
thiteadh
sé
trasna
na
clathacha
claíocha
acu.
Ach
bhí
sé
ag
imeacht
mar
sin
acu
ach
tamal
tamall
suas
ón
dtig
dteach
ansan
ansin
tá
máimín
an,
ann,
an
dtuigeann
tú,
teacht
tharais,
thairis,
agus
bhí
sé
thuas
i
mbara
mbarr
aig
ag
an
Mháimín
agus
ní
chuala
sé
aen
aon
gháirí
gháire
ansan
ansin
ná
faic.
Agus
bhí
sé
suite
in
áirde
airde
air
ar
gheata
agus
tháine
tháinig
sé
anuas
don
den
ngeata
agus
cá
raghach
rachadh
sé
isteach
ach
go
tor,
tor
tor
sceach.
Ó
Dhia
na
cruine,
cruinne,
bhí
na
deiligne
deiligní
a
ag
dul
chuige
aríst
arís
agus
bhrath
bhraith
sé
an
weight
in
áirde
airde
air
ar
a
ghuala.
ghualainn.
Cad
a
bhí
in
áirde
airde
air
ar
a
ghuala
ghualainn
ach
a
dhá
bhróig.
Bhuin
Bhain
sé
an
dá
bhróig
do
dó
anuas,
agus
bhí
na
stocaí
air,
dúirt
sé.
Ní
raibh_
ní
buineach
baineadh
na
stocaí
in
ae
aon
chor
do
dó
dúirt
sé.
Chuir
sé
an
dá
bhróig
air,
chas
sé
iad,
chuir
sé
dho,
dhó,
dhera
bhí
sé,
ní
raibh
sé
cearthú
ceathrú
míle
ón
dtig
dteach
an
uair
seo,
dtuigeann
tú?
Chuir
sé
dho
dó
anuas...
Bhí’s
Bhí a fhios
aige
cá
raibh
sé
mar
sin?
Bhí’s
Bhí a fhios
aige
go
math
maith
cá
raibh
sé.
Chuir
sé
dho
dó
anuas,
ní
tháinig
aen
aon
eagal
eagla
air,
ní
raibh
sé
fiche
d_
fiche
raun
ramhann
ón
dtig
dteach
nuair
a
bhuail
a
t-agal
t-eagla
é.
Agus
nuair
a
chua
chuaigh
sé
go
dtí
an
ndoras
do
bhí
an
solas
istig
istigh
a
ag
freach
fuireach
leis
an
dtuigeann
tú.
Mícheál Ó Sé Ard na Caithne Corca Dhuibhne
Seán Ó Domhnaill Mám an Óraigh Corca Dhuibhne
Mícheál Ó Sé Ard na Caithne Corca Dhuibhne
Seán Ó Domhnaill Mám an Óraigh Corca Dhuibhne
Mícheál Ó Sé Ard na Caithne Corca Dhuibhne
Seán Ó Domhnaill Mám an Óraigh Corca Dhuibhne
Bhuel...
tímpeall
timpeall
trí
ceathrúna
míle.
Nuar
Nuair
ná
thit
an
t-anam
as,
chath
sé
é
héin
féin
isteach
’on
don
leabaig
leabaidh
ach
ní
dhin
dhearna
sé
aen
aon
néal.
Ní
dhin
dhearna
sé
aen
aon
néal
a
fea
feadh
na
hoíche
ach
ag
caigh_
ag
cuíneamh
cuimhneamh
air
ar
cad
a
dhineadar
rinneadar
leis.
Ach
dá
dtúrfá
dtabharfá
Éire
is
Albain
do
dó
súd,
siúd,
na
ina
dhiaig
dhiaidh
sin,
ní
fhéadfá
é
a
chuir
chur
amach
san
oíche
in
aenar.
aonar.
Ma_
eh_
oiread
don
scaundra.
scanradh.
Ní
chua
dheachaigh
sé
riamh
riamh
amach
ina
aenar
aonar
tréis
tar éis
de
a
chlog
na
ina
dhiaig
dhiaidh
sin.
Mícheál Ó Sé Ard na Caithne Corca Dhuibhne
Is
dócha
ná
nach
chua
ndeachaigh
sé
amach
ar
an
aenú
aonú
lá
déag
do
Bheaultaine
Bhealtaine
ach
go
háirithe.
Seán Ó Domhnaill Mám an Óraigh Corca Dhuibhne
Mícheál Ó Sé Ard na Caithne Corca Dhuibhne
Seán Ó Domhnaill Mám an Óraigh Corca Dhuibhne
Ó
bhí
ambaist.
Bhí
thit
sé
seo
amach
uam.
uaim.
Er,
ní
níor
thit
sé
seo
amach
míle
siar
bhuain.
uainn.
Bhí
an
fear
so
seo
pósta,
anyway,
agus
bhí
em,
bean
ana-bhreá
an-bhreá
aige.
Ach
eh,
is
dó
dóigh
liom
gur
leanbh
a
bhí
aici
agus
cailleach
cailleadh
í
héin
féin
agus
a
an
leanbh.
Dúirt
gah
gach
éinne
aon duine
anyway
an
uair
sin.
Dhera,
is
aul
amhlaidh
a
fuadaíoch
fuadaíodh
í
sin.
Is
aul
amhlaidh
a
sciobach
sciobadh
í
deiridíst.
Is
aula
amhlaidh
a
sciobach
sciobadh
í.
Ach,
phós
sé
aríst
arís
anyway.
Phós
sé
aríst
arís
ina
dhiaig
dhiaidh
sin.
Ach
bhí
c_
bliain
anuas
mithe
imithe
nú
nó
dhá
bhliain,
ach
thuas
i
Lios
Tuathail
bhí
an
bhean
so
seo
ag
imeacht
tímpeall
timpeall
ó
thig
theach
go
tig
teach
a
ag
lorg
greidhm
greim
le
n-ithe.
Dh’eighrigh,
D’éirigh,
dh'fhiaraig
d'fhiafraigh
duine
éicint
éigin
lá
cad
as
í,
agus
dúirt
sí
gur
Beoláin
Beóláin
is
í
í
as
an
Lios.
Ach
gur
ó
Cheaun
Cheann
Trá
í
héin.
féin.
Agus
eh,
do
cu_
do
caileach
cailleadh
í
a
leithéid
sin
do
lá
agus
do
go
bhfuil
sí
anso
anseo
sa
Lios
aiges
ag
na
Púcaí
agus
ná
ío_
dá
n-ítheasc_
ní
síoseach_
sí
an
bia
a
bhí
acu
do
go
gcathach
gcaithfeadh
sí
freacht
fanacht
ina
dteaunta.
dteannta.
Ach
dúirt
sí
dá
dtucach
dtiocfadh
a
an
fear
a
trial
triall
uirthi
do
go
raghach
rachadh
sí
abhaile.
D'fhéatach
D'fhéadfadh
sé
sin
í
a
shábháilt.
shábháil.
D'fhéatach
D'fhéadfadh
sé
sin
í
a
shábháilt
shábháil
dá
dtucach
dtiocfadh
sé
a
ag
trial
triall
uirthi,
dtuigeann
tú?
Ach
chuaig
chuaigh
na
daoine
thuas
anyway
go
dtí
an
sagart.
Agus
dúradar
leis
an
sagart
go
raibh
a
leithéid
seo
do
de
bhean,
do
go
raibh
a
leithéid
seo
do
de
bhean
tímpeal.
timpeall.
Agus
dúradar
leis
an
sagart,
a
an
dtuigeann
tú,
an
áit
go
a
dtáine
dtáinig
sí,
is
go
raibh
a
fear
an
ann
agus
gah
gach
aen
aon
ní.
Bhuel
ní
dhin
dhearna
a
an
sagart
aen
aon
ní
ach
scríg
scríobh
sé
go
dtí
sagart
a
an
Daingin
agus
dúirt
sé
an
scéal
le
sagart
a
an
Daingin.
Chuir
sé
féna
faoina
bhráid
sin
é.
Ó
chuir
sé
féna
faoina
bhráid
é,
ach
is
é
a
dúirt
sagart
a
an
Daingin,
tá
an
fear
san
sin
pósta
arís,
says
he,
agus
bean
eile
aige,
agus
níl
aon
bael,
baol,
ar
sisean,
do
bhféadfar
í
sin
a
thúirt
thabhairt
abhaile.
Bhuel,
dúrthas
dúradh
léithi
léi
go
raibh
sé
pósta
aríst,
arís,
ach
dúirt
sí,
dúir_
is
é
a
dúirt
sí
ansan,
ansin,
dá
gcuirfeá
scéala
go
dtím
mhuíntir-se,
mhuintir-se,
ar
sí,
ó
Chíl
Chill
Ura,
mo
mhuíntir-se,
mhuintir-se,
dá
gcuirfeá
scéala
chúthu
chucu
san,
says
he,
is
é
a
rá
leóthu
leo
do
go
raghainnse
rachainnse
go
dtí’m
dtí mo
mhuíntir
mhuintir
héin
féin
ach
do...
caithig
caitfidh
mo_
m'fhear
héin
féin
mi
mé
a
thúirt
thabhairt
abhaile.
Ó,
ní
bheach
bheadh
sé
i
gceist,
arsa
an
Sagart.
N'fhéadfar
é
a
dhéanamh.
Caithir
Caithfidh
freach
fuireach
mar
a
bhfuil
agat.
Ach
nuair
a
dúrthas
dúradh
é
sin
léithi
léi
ansan,
an
dtuig_
ní,
as
san
sin
amach
n'fheacaig
ní fhaca
éinní
aon duine
í.
Mícheál Ó Sé Ard na Caithne Corca Dhuibhne
Seán Ó Domhnaill Mám an Óraigh Corca Dhuibhne
Dh'ith
D'ith
sí
an
bia
mar
bhí’s
bhí a fhios
aici
ná
raibh
aen
aon
rud,
aen
aon
tara
dara
dul
suas
aici
Mícheál Ó Sé Ard na Caithne Corca Dhuibhne
Seán Ó Domhnaill Mám an Óraigh Corca Dhuibhne
Ó
tá
an
scéal
san
có
chomh
fíor_
d'fhéata
d'fhéadfaidh
mé
d'fhéata
d'fhéadfaidh
mé,
tá
sean-daoine
seandaoine
fós
tá
tá
tá
seanduine
anso
anseo
fós
agus
tá
sé
sé
mbliana
agus
cheithre
ceithre
fichid,
agus
fhiaraíos-sa
d’fhiaraigh mise
dho
dhó
an
oíche
eile
‘cogar
anois’
ar
m_
arsa
mise
leis,
bhfuil
an
scéal
seo
fíor
agam.
"Tá
sé
sin
có
chomh
fíor"
ar
sisean
seisean
"thit
goh
gach
aen
aon
rud
athá
atá
agat
amach",
says
he.
Chloisinse
Chloisinnse
an
fear,
chuala-sa
chuala mise
an
fear
a_
fear_
an
seanduine
a
bhí
im_
leathais
le hais
liom
anso
anseo
thuas,
sin
é
a
dúirt
ar
dtúis
liomsa
é
seo.
Cuín
Cuimhin
leis
an
Gorta
go
math,
maith,
bhí
sé
ina
shlataire.
Agus
sin
é
a
thug
a
scéal
so
seo
dhomsa
mar
cuín
cuimhin
leis,
ina
lín
linn
héin
féin
a
thit
sé
amach!
Cogar
a
Mhichíl,
chuala
ansan
ansin
sibh
a
caighnt
caint
tamal
tamall
ó
shin
mar
gheaul
gheall
ar
madaraí
madraí
rua
a
bhí
glic.
Bhuel
chonacsa
chonaic mé
dhá
mhada
mhadra
rua
chó
chomh
glic
is
chonaicís-se
chonaic tusa
riamh
ná
nár
chualaís
chuala tú
riamh
mar
gheaul
gheall
orthu,
dtuigeann
tú.
Mar
bhímíst
bhímís
a_
bhí
cú
aiges
ag
gah
gach
éinne
an
uair
sin
agus
bhímíst
bhímís
a
ag
fiach
gah
gach
aen
aon
Dounach.
Domhnach.
Thit
sé
seo
amach
a-nis
anois
suas
le,
bhíos
bhí mé
im
leaid
óg
nuair
a
thit
an
chéad
rud
amach.
Suas
le
trí
fichid
bliain
ó
shin.
Ach
an
Dounach
Domhnach
so
seo
bhíomair
bhíomar
amu
amuigh
siar
chun
Baile
a
an
Bhoithín
is
mar
sin
is
a
ag
teacht
abhaile
tráthnóna.
Bhí
beirt
ó,
bhí
ana-dhá
chú
aige
fear
thuas
i
Mám
na
Gaoithe
agus
fear
eile
i
mBaile
Beag.
Agus
do
bhí
cú
bhuí
aige
fear
Mhám
na
Gaoithe
is
bin
ba shin
í
an
chú
a
mharóch
mharódh
mada
madra
rua.
Ní
gah
gach
aen
aon
chú
a
mharóig
mharóidh
mada
madra
rua
a
Mhichíl,
dtuigeann
tú.
Baiste
cuireach
cuireadh
amach
a
an
mada
madra
rú
rua
go
háirithe
ach
ní
fada
a
dh'ime
d'imigh
sé
nuair
a
bheir
rug
a
chú
bhuí
air
an
mada
madra
rua,
agus
shín
sí.
Agus
má
shín
ambaist,
bhí
gah
gach
éinne
aon duine
is,
is
stial
stiall
do
de
mhaide
aige
ar
an
mada
madra
rua
chuin
chun
é
a
mharú
go
math.
maith.
Bhuel,
bhí
sé
caite
air
ar
a
an
dtalamh
marbh,
tháinig
dial
diabhal
éicint
éigin
any_
duine
éicint
éigin
acu
agus
bheir
rug
sé
smut
do
théadán
córda
corda
agus
cheangail
sé
a
dhá
chois
dheire
dheiridh
dhona
chéile.
Bhuel,
bheir
rug
an
fear
do
a
mhairibh
mharaigh
a
chú,
bheir
rug
sé
an
mada
madra
rua,
an
dtuigeann
tú,
chath
sé
in
áirde
airde
air
ar
a
dhroum
dhrom
é
is
dúirt
sé
do
go
dtúrach
dtabharfadh
sé
leis
é
mar
do
go
ngeóch
bhfaigheadh
sé
creó_
cróin
coróin
ar
a
gcroiceann.
gcraiceann.
Ambaiste
a
Mhichíl,
a
bhuachaill,
b'fheár
b'fhearr
cróin
coróin
an
uair
sin
ná
chúig
cúig
phúint
phuint
anois.
Ach
thug
sé
abhaile
leis
é,
chua
chuaigh
sé
isteach
a
don
doras
is
chath
sé
uaig
uaidh
thuas
sa
chúine
chúinne
é,
marbh,
an
dtuigeann
tú,
agus
a
dhá
chois
ceangailte
dhona
chéile.
Dh'imig
D'imigh
gah
gach
einne
aon duine
dho
dhó
héin
féin
ach
gah
gach
aen
aon
oíche,
théach
théadh
gah
gach
aen
aon
seanduine
tímpeal
timpeall
suas
go
dtí
an
dtig
dteach
seo,
an
dtuigeann
tú,
chun
tamal
tamall
cuileachta,
cuideachta,
mar
bhíodh
ana-chuileachta
an-chuideachta
aiges
ag
na
seandaoine
an
uair
sin,
dul
ó
thig
theach
go
tig.
teach.
Ach,
an
fear
so
seo
ó
Bhaile
Beag
chua
chuaigh
sé
suas
anyway
is
go
háirithe
nuair
a
chua
chuaigh
sé
isteach,
'an
dial'
ar
seisean,
tá
an
Boyo
sa
chúine
chúinne
fós.
Chua
Chuaigh
sé
suas
chuige
agus
chuir
sé
a
lámh
anuas
air,
‘féach
an
dial
diabhal
anois
mhuise
an
brat
feóla
feola
athá
atá
air
an
ndial,
ndiabhal,
is
mó
iomaí
cearc
math
maith
athá
atá
ina
bholg
so.
Ach
is
dó
dóigh
liomsa’,
says
he,
‘níl
a
an
dial
diabhal
marbh
in
ae
aon
chor,’
ar
sisean
seisean
‘mar
tá
sé
te.
Ní
dhin
dhearna
sé
aen
aon
rud,
ach
bheir
rug
sé
ar
scian
a
bhí
ina
phóca
a
ag
geara
gearradh
dho
dhó
smut
tobac
a
bhí
aige.
Bheir
sé
aniar
an
scian
anyway,
is
gio_
gheár
ghearr
sé
an
smut
do
théadán
an
dtuigeann
tú,
is
chath
chaith
sé
uaig
uaigh
aríst
arís
é
ansan,
agus
nuair
a
chnoic
chonaic
sé
air
ar
a
an
dtalamh
é,
dh'fhéach
d'fhéach
sé
tímpeal
timpeall
agus
chnoic
chonaic
sé
an
dial
diabhal
agus
é
ag
oscailt
ceaun
ceann
dá
shúile.
Dúirt
sé
leis
an
gcleas
a
bhí
istig,
istigh,
‘dhera
níl
an
dial
diabhal
san
sin
marbh
in
ae
aon
chor,’
ar
sisean.
‘Ná
‘Nach
cím
bhfeicim
é,’
ar
seisean
‘agus
é
ag
oscailt
a
shúile.’
Bhíodar
a
ag
gáirí
gáire
fé.
faoi.
Fén
Faoin
seanduine,
a
dtuigeann
tú,
nuair
a
dúirt
sé
é.
‘Bhuel,
beh’is
beidh a fhios
agamsa
láithreach,’
arsa
é
‘bhfuil
sé
marbh
ná
nó
beó.
beo.
Bhí
tine
mhath
mhaith
bhreá
mhóna
síos
a
dhuine
agus
bheir
rug
sé
ar
a
dtlú
agus
an
chéad
rud
a
dhin
rinne
sé,
bheir
rug
sé
ar
an
dtlú
is
fuair
sé
fód
muar
mór
dearg,
agus
chath
chaith
sé
soir
fé,
faoi,
fen
faoin
mada
madra
rua
é,
an
dtuigeann
tú,
féna
faoina
phlaesc.
phlaosc.
‘Dhera
i
gcúntais
gcuntais
Dé,
nuair
a
bheir
rug
a
an
teas
air
ar
a
an
mada
madra
rua,
a
dhiail,
dhiabhail,
bhí
sé
ina
bheathaig.
bheathaidh.
Ní
dhin
dhearna
sé
aen
aon
dial
diabhal
rud
ach
aen
aon
léim
amháin
úd_
Cheap
sé
go
raibh
sé
scóltha
scólta
aig
ag
an
dtine,
an
dtuigeann
tú.
Dhin
Rinne
sé
aen
aon
léim
amháin,
agus
thíos
i
mbun
an
tí,
bhí
di_
lochta
sí_
síos
air
ar
a
an
dtig,
dteach,
an
dtuigeann
tú,
agus
bhí
dréimire
a
ag
dul
suas
chuige.
Ní
raibh’s
raibh a fhios
acu
aen
aon
dial
diabhal
rud
nuair
a
thug
a
an
mada
madra
rua
aen
aon
léim
amháin
ón
áit
do
a
raibh
sé
in
áirde
airde
air
ar
a
an
lochta,
in
áirde
airde
ar
a
an
staighre,
mmm,
in
áirde
airde
air
ar
a
an
ndréimire
is
in
áirde
airde
air
ar
a
an
lochta.
Bin
Ba shin
é
an
tiomáint
a
dhiail
dhiabhail
bhí
fuinneog
beag
thuas.
Cheap
a
an
mada
madra
rua,
chnoic
chonaic
sé
an
fuinneog
ar
solas
a
bhí
an
ann
do
go
raghach
rachadh
sé
amach.
Bhí
leabaig
leabaidh
thuas,
a
dhiail,
dhiabhail,
air
ar
a
an
lochta.
N'fheadair
Ní fheadair
siad,
chaitheadar
píce
a
dh'fháilt,
fháil,
a
Mhichíl,
chun
é
sin
a
mharú.
Ní
raibh
aen
aon
chu_,
rud
eile
le
déanamh
leis
ach
é
a
shá
leis
an
bpíce.
A-nis
Anois
a
an
raibh
an
mada
madra
rua
san
glic.
Bhí’s,
Bhí a fhios,
is
math
maith
a
bhí’s
bhí a fhios
aig
ag
an
mada
madra
rua
sea
is ea
an
dtuigeann
tú,
bhí
sé,
sé
a
bhí
sa
cheaun
cheann
aig
ag
an
mada
madra
rua,
nuair
a
thucach
thiocfadh
an
oíche,
dtuigeann
tú,
nuair
a
bhí
gah
gach
éinne
aon duine
mithe,
imithe,
dh'íosach
d’íosfadh
sé
an
téadán
is
dócha,
agus
raghach
rachadh
se
sé
amach
tríd
an
ndoras.
Gheóch
Gheobhadh
sé
áit
chuin
chun
dul
amach.
Ach
an
fear
bocht,
síneach
síneadh
é.
Síneach
Síneadh
san.
sin.
Sin
é
mo,
mo
scéal-sa
scéalsa
anois
mar
gheaul
gheall
ar
an
mada
madra
rua
glic
sin.
Ach
tá
ceaun
ceann
eile
leis
agam
mar
chnoc
chonaic mé
héin
féin
é
seo.
Bhí
sé_
thit
sé
seo
ní,
dhá
chéad
slat
óm
ó mo
thig
theach
héin
féin
anso
anseo
ab
ea
é.
Tháinig
sé
seo
tímpeal
timpeall
daichead
bliain
ó
shin
adéarhainn.
déarfainn.
Bhíoch
Bhíodh
muíntir
muintir
Chlocháin
ansan
ansin
síos.
Bhíoch
Bhíodh
coite
cúnna
acu
agus,
bhímís
bhímis
amu,
amuigh,
ní
raibh
aen
aon
chú
agamsa
an
uair
seo,
ach
bhín
bhínn
a
ag
faire
orthu
do
go
gcín
bhfeicinn
a
ag
teacht
iad,
a
an
dtuigeann
tú,
do
ghaidhinn
ghabhainn
na
ina
dteaunta
dteannta
mar
bhí
ana-éileamh
an-éileamh
orm
chun
siúil
ar
na
cnoic.
Ach,
ambaist
ambaiste
an
Dounach
Domhnach
so,
chnoc
chonaic mé
chúm
chugam
aníos
iad,
aníos
an
cnoc,
ón
dtaebh
dtaobh
thíos
duinn
dúinn
anso.
'An
dial'
diabhal'
arsa
mise
'be
'beidh
mé
chúthu
chucu
suas'.
Ach
chuas
chuaigh mé
fiche
raun
rann
soir
ansan
ansin
go
bun
a
an
chnoic
agus
do
bhíos
bhí mé
a
ag
féachaint,
bhíodar
teacht
chúm
chugam
aníos,
thugas
thug mé
an
dial
diabhal
do
ghleó
ghleo
acu.
Era
cad
a
chíhin
d’fheicfinn
uam
uaim
suas,
a
Mhichíl,
a
ag
léim
amach
as
na
clocha
ach
mada
madra
rua.
Chuala
sé
an
tóir
chuige
aníos,
an
dtuigeann
tú,
agus
bhíos
bhí mé
a
ag
féachaint
air
agus
chnoc
chonaic mé
chnoc
chonaic mé
chnoc
chonaic mé
an
cleas
thíos
leis
é
agus
chnoc
chonaic mé
na
coite
cúnna
é.
Fhaid
Fhad
is
bhí
agam_
Bhíodar
a
sí_
glaech
glaodh
air
ar
na
coite
cúnna
'Abhaé
bhaé
bhaé'
do
rothidíst
rithfidís
i
ndiaig
ndiaidh
an
mada
madra
rua.
Seo
an
mada
madra
rua,
chnoic
chonaic
sé
chuige
iad,
a
an
dtuigeann
tú,
agus
chuir
sé
dho.
dhó.
Agus
má
chuir,
ambaiste
bhí
sé
ró-thapaig
róthapa
dos
do
na
na
coite
cúnna
mar
bhí,
bhí,
bhí
ana-chuid,
bhí
sé
mithe
imithe
tamal
tamall
math
maith
sara
sula
gcnocadar
bhfacadar
é,
a
dtuigeann
tú.
Agus
cad
a
dhin
rinne
an
dial,
diabhal,
tá
gleaun
gleann
muar
mór
air
ar
a
an
gCathair
Bó
Sine,
agus
tá
an
áit
sin
lán
do
choiníní,
agus
tá
pruaiseanna
pluaiseanna
aiges
ag
na
madaraí
madraí
rua
istig,
istigh,
a
an
dtuigeann
tú,
i
bpoul
bpoll
na
gcoiníní.
Agus
cad
a
bhí
sa
cheaun
cheann
aige,
dá
mbuinheach
mbainfeadh
sé
an
gleaun
gleann
amach,
ní
fhéatach
fhéadfadh
na
madraí
é
a
mharú,
a
an
dtuigeann
tú,
mar
bhí
sceacha
is
gah
gach
ae
aon
ní,
ach
théach
théadh
sé
síos
na
ina
bharra
fén
faoin
ngleaun.
ngleann.
Rith
sé
dho,
dhó,
agus
ní
bheireadar
rugadar
air,
agus
bhíodar
buailte
suas
le_
le_
nuair
a
tháinig
sé
go
dtí
an
ngleaun
ngleann
h’anam
t’anam
an
dial,
diabhal,
seo
isteach
’on
don
ghleaun
ghleann
é.
Ach
níobh
níorbh
aen
aon
mhathas
mhaitheas
é,
n'fhéataidíst
ní fhéadfaidís
breith
air.
Chua
Chuaigh
sé
sa
pruais
pluais
istig
istigh
orthu
a
an
dtuigeann
tú,
ach
eh,
dúrtsa,
dúirt mise,
bhíodar
a
ag
glaech
glaoch
ansan,
dh'fhanamar
d'fhanamar
ansan
ansin
a
ag
féachaint,
féachaint
ca_
cathain
a
thucach
thiocfadh
na
madaraí
madraí
agus
bhíodar
a
ag
glaech
glaoch
air
ar
na
coite
cúnna
ansan,
agus
bhí
Tarrier
ina
dteaunta
dteannta
leis.
Ach
eh,
baiste
ambaiste
má
bhí
tar
éis
tamall
muar
mór
tháinig
na
coite,
cúnna,
ach
bhíomair
bhíomar
a
ag
caighnt
caint
ansan
ansin
ach
dúrtsa
dúirt mise
leóthu,
leo,
'cogar'
arsa
mise,
'b'fheara
'b'fhearr
dhuin
dúinn
dul
thar
n-ais
gon
don
áit
do
a
léim
sé
amach.
Níl
sé
fé.
faoi.
Dhera
‘come
on’
says
I,
‘tá,
pé
n-áit
áit
athá
atá
sé,’
says
I,
‘is
dócha
gur
rudaí
beaga
mb’fhéidir
b’fhéidir
athá
atá
an.
ann.
Ach
n'fheadarsa,
ní fheadar mise,
ach
téanaíg,
téanaígí,
anyway,
triailimíd.’
triailfimid.’
Seo
lin,
linn,
chasamair,
chasamar,
is
thánamair
thángamar
anso
anseo
thuas.
Níl
sé
dhá
chéad
slat
anso
anseo
suas
uain,
uainn,
d'fhéatainn
d'fhéadfainn
mé
a
speáint
taispeáint
leat
dá
mbeach...
mbeadh...
ach
eh,
tháineamair
thángamar
thar
n-ais,
agus
bhí
na
coite
cúnna
ag
imeacht
tímpeal
timpeall
nuair
a
fuaireadar
a
bhla
bholadh
agus
bhí
an
Tarrier
as
a
mheauir,
mheabhair,
dtuigeann
tú,
fuair
sé
bla
boladh
an,
an
mhada
mhadra
ruaig.
ruaidh.
Ach
dúrtsa
dúirt mise
ansan
ansin
amach
anois
sa
chloch
ansan
ansin
in
áit
éicint
éigin
a
tháinig
sé.
Dhera
i
gcúntais
gcuntas
Dé,
ní,
cuireach
cuireadh
isteach
an
Tarrier,
dtuigeann
tú,
fés
faoi
na
carraigreacha.
carraigeacha.
Dh'ime
D'imigh
se
sé
isteach
é
héin
féin
ambaist.
ambaiste.
Dhera
i
gcúntais
gcuntas
Dé,
ní
fada
a
bhí
sé
istig
istigh
nuair
a
chualamair
chualamar
an
tiomáint
istig.
istigh.
Agus
dúramair
dúramar
'Ó
Dia
lin,
linn,
is
aula
amhlaidh
athá
atá
ceaun
ceann
eile
istig'.
istigh'.
Ambaiste
ní
fada
a
bhí
sé
istig
istigh
nuair
amach
a
tháinig
an
tarrier
agus
slataire,
slataire
deas
anois
do
choileán
ina
bhéal.
Ní
raibh
sé
amu,
amuigh,
tairrigíoch
tarraingíodh
anuas
i
mlach
mullach
a
chín
chinn
é
is
maraíoch
maraíodh
é.
Ambaiste
dh'imig
d'imigh
an
tarrier
aríst.
arís.
Agus
isteach
aríst
arís
leis,
a
Mhichíl,
agus
amach
aríst
arís
leis,
agus
ceaun
ceann
eile
aige.
Bhí
sé
ag
imeacht
isteach
is
amach
isteach
is
amach,
agus
thairig
tharraing
sé
amach
chúig
cúig
cín.
cinn.
Thu_
thug
sé
amach
chúig
cúig
cín
cinn
acu
marbh.
Bhuel,
bhí’s
bhí a fhios
againn
ansan
ansin
mar
ní
raghach
rachadh
sé
isteach
a
thuile,
thuilleadh,
ná
nach
raibh
a
thuile
thuilleadh
istig
istigh
a
an
dtuigeann
tú.
Agus
bhfuil’s
bhfuil a fhios
agat
cad
a
dhin
rinne
an
mada
madra
rua
a
an
dtuigeann
tú?
Tháinig_
nuair
a
chualaig
chuala
sí
an
tóir
a
ag
teacht,
cad
a
dhin
rinne
sí
ach
léim
amach,
a
an
dtuigeann
tú,
chun
sin
sinn
a
thúirt
thabhairt
thairis
thar
a
an
bpruais,
bpluais,
dtuigeann
tú,
dá
statach
stadfadh
éinne
aon duine
aig
ag
an
bpruais,
bpluais,
an
dtuigeann
tú,
do
go
leanhaidís
leanfaidís
í
héin,
féin,
a
an
dtuigeann
tú.
Agus,
bhí
sí
héin
féin
álright,
alright,
bhí
sí
hein
féin
mithe
imithe
ina
pruais
pluais
héin,
féin,
a
an
dtuigeann
tú,
ach
sin
é
mar
a
dh'eighrig
d'éirigh
di...
Sin
dhá
scéal
anois
agat
mar
gheaul
gheall
ar
mhadaraí
mhadraí
rua
glic,
agus
n'fheadarsa
ní fheadar mise
a
an
gcualaís
gcuala tú
ra_
madaraí
madraí
rua
chó
chomh
glic
leothu
leo
san
sin
riamh.
Cogar
a
Mhichíl,
fuaireas
fuair mé
im
cheaun
cheann
ansan
ansin
anuirig
anuraidh
go
raghain
rachainn
go
Meirice.
Meiriceá.
Chríost
a
dhuine,
bhí
eagal
eagla
orm,
ní
raus
raibh mé
riamh
istig
istigh
in,
in
aeroplane
ná
aen...
aon...
ach
eh,
seo
síos
liom
ambaist,
fuaireas
fuair mé
gah
gach
aen
aon
ní
ulamh
ullamh
is
chuas
chuaigh mé
síos.
Thug
driofúr
deirfiúr
mo
chéile
athá
atá
thíos
i
Luimneach
suas
go
dtí
an
aerport
aerphort
mi,
mé,
is
ambaiste,
bhíos
bhí mé
saite
thuas
anyway,
I
says,
ghaibh
ghabh
a
an
fear_
a
garsún
so
seo
chúm,
é
hein
féin
is
a
bhean,
is
bhíomair
bhíomar
a
ag
caighnt,
caint,
ach
dh'fhiaire
d'fhiafraigh
sé
dhomsa
cad
é
an
páirt
do
Mheiriceá
a
bhíos
bhí mé
a
ag
dul
is
úrtsa
dúirt mise
leis,
ambaist,
go
raus
raibh mé
a
ag
dul
amach
go
Chicago.
Hea,
Sea,
bhí
nah
gach
aen
aon
dial,
diabhal,
ar
seisean,
ach
cad
é
an
páirt
do
Chicago
athánn
atá
tú
a
ag
dul.
Ó
dúrt
dúirt mé
leis
é,
ambaist,
ambaiste,
ach
dh'fhiaraíos-sa
d’fhiafraigh mise
dho
dhó
ansan
ansin
cad
é
an
cúndae
contae
go
dtáine
dtáinig
sé
as.
Ach,
úirt
dúirt
sé
liom,
ó
ó
Thiobaraid
Thiobraid
Árainn,
ana-gheairid
an-ghairid
Pórt
Láirge
a
dúirt
sé,
Carrick-on-Suir.
'Áá
arsa
an
bhean,
ní
ón
áit
sin
mise
in
ae
aon
chor,
ar
sisean.
Ó
Chúntae
Chontae
Mayo
is
ea
mise,
a
an
dtuigeann
tú.
Is
dh'fhiarhaíos-sa
d’fhiafraigh mise
dhi,
cad
é
an
páirt
den
eh
cúntae
contae
a
tháinís.
tháinig tú.
Ó
Bhaile
an
Á,
Átha,
ar
sisean.
Cogar,
ar
sisean,
agus
d'ime
d'imigh
sí
léithi.
léi.
Bhí
bean
mhuínteara
mhuinteartha
agamsa
ansan,
ansin,
arsa
mise.
Bhí
sí
pósta
aige
bauncaeir.
baincéir.
B'é
Ba é
an
ainm
a
bhí
uirthi,
Mrs
Farmer.
'Ó
i
gcúntais
gcuntas
Dé'
ar
sisean,
tá
sa_
tig
teach
muar
mór
aigena
ag a
mac
san,
says
she,
istig
istigh
sa
bhaile
mhuar
mhór
anois,
tá
aithne
mhath
mhaith
agmsa
orthu
san.
sin.
Agus
tá
sean-aithne
seanaithne
agam
orthu,
ar
sisean.
Ach
em,
bhuel
arsa
mise,
táimse
a
ag
dul
go
ndtí’n
dtí an
tig
teach
i,
Meiriceá,
anyway,
túrha
tabharfaidh
mé
trus
turas
an,
ann,
túra
tabharfaidh
mé
a
dó
nú
nó
trí
laethanta
an.
ann.
Agus
an
bhean
athá
atá
an,
ann,
arsa
mise,
ó
Chlaremorris
is
ea
í.
Cad
é
an
ainm
athá
atá
uirthi,
ar
sisean.
Dúrtsa
Dúirt mise
léithi
léi
é
agus
go
raibh
sí
pósta
aige
ag
a
leithéid
Tomás
Ní
Fhlatharta.
Era,
h’anam
t’anam
an
dial,
diabhal,
cad
tánn
tá
tú
a
rá,
ar
sisean
seisean
liomsa,
bhíos
bhí mé
ar
a
bpósa
bpósadh
san.
Dtuigeann
tú?
Bhí
sé
sin
ag
a_
an
dial,
diabhal,
dúirt
im
i mo
aigne
héin,
féin,
'tá
agam'.
Bhíodar...
ní
níor
bhraitheas
bhraith mé
an,
chuamar
isteach
’on
don
phlane.
Ní
raibh’s
raibh a fhios
agam
ae
aon
ní
go
raumar
rabhamar
amu
amuigh
i
Chicago.
Ní
thógas
thóg mé
aen
aon
dial
diabhal
notice
dul
ar
an
bPlane,
ach
ambaist,
ambaiste,
bhíodar
róm
romham
an
ann
go
háirithe
agus
a
Chríost
a
dhuine,
bhí
scata
rudaí
agamsa
a
an
dtuigeann
tú.
Dúrthas
Dúradh
liom
cad
déarhain
déarfainn
nuair
a
raghain
rachainn
go
dtí
an
gCustom
gCustam
a
an
dtuigeann
tú
a
bheith
síbhialtha
sibhialta
is
gah
gach
aen
aon
ní.
Ní
dhineas
dhearna mé
aen
aon
diabhal
rud
a
Mhichíl
ach
na_
cad
a
bhí
sa
Chushtom
Chustom
róm
romham
a
dhiail
ach
dhá
fear
dubh.
Ach,
ní
dhineas
dhearna mé
ae
aon
ní
ach
breith,
dh’fhiaraig
d’fhiafraigh
sé
dhom
cad
a
bhí
san,
sa
dhá
mhála
agam,
is
dúirt
sé
leis
seod
na
neocharaí
eochracha
dhuit.
Ó
mar
sin
é,
ar
sisean,
cuir
id
i do
phóca
iad.
Off
leat!
Ní
dhin...
dhearna...
dial
diabhal
rud
a
dhineadar
rinneadar
liom.
Ach
a
bhí
an
sagart
a
bhí
bhí
sé
in
áirde
airde
a
ag
féachaint
anuas
agus
nuair
a
chnoic
chonaic
sé
mi,
mé,
agus
scaoileach
scaoileadh
liom
an
dtuigeann
tú.
Ach
bhíodar
amu
amuigh
róm
romham
ach,
ní
thógas,
thóg mé,
chuamair
chuamar
go
dtí
an
dtig
dteach
anyway.
Ach
eh,
maidin
ina
dhiaig
dhiaidh
bhíos
bhí mé
ana-_
bhíos
bhí mé
cuíosach
cuibheasach
tuirseach
ach
eh,
an
lá
ina
dhiaig
dhiaidh
ansan,
ansin,
Dé
Satharain,
Sathairn,
dúramar
go
raghaimíst
rachaimis
amach,
dúradar
do
go
gcaithimíst
gcaithimis
dul
go
dtí
a
leithéid
seo
d'áit:
John
Hancock's
Tower,
agus
tá
sé
suas
le
céad
Shtory
ar
aírde,
airde,
go
raghaimíst
rachaimis
in
áirde
airde
na
bhara
bharr
san.
sin.
Ach
dúradar,
ambaist,
sha_
sara
sula
n-imeóir
n-imeóidh tú
anois,
caithimíd_
caithfimid_
caithir
caithfidh tú
freach,
fuireach,
tá
uair
a
chloig
anso
anseo
ó
Éire
gah
gach
aen
aon
rud
a
thiteann
amach
in
Éire,
ó
haen
haon
dhéag
a
chlog
go
dtí
a
dó
dhéag
a
chlog
gah
gach
aen
aon
Dé
Satharan,
agus
cloise
cloisfidh
tú
nah
gach
ae
aon
ní
titithe
tite
amach
ó
dh'fhágais
d'fhág tú
Éire.
Alright,
arsa
mise,
fanha
fanfaidh
mi.
mé.
Dh'fhanamair.
D'fhanamar.
Mhaighdean
Mhuire,
ní
raibh’s
raibh a fhios
agam
ae
aon
ní
an_
nuair
nuair
a
thosna
thosaigh
sé.
An
cheád
chéad
rud
a
tháinig
amach,
m'ainm,
ón
áit
a
dh'fhágas
d'fhág mé
i
gCiarraí,
i
gCeaun
gCeann
Trá,
agus
an
áit
do
a
raus
raibh mé
a
ag
freach
fuireach
amu
amuigh
i
Chicago.
Indeóna
Ar ndóigh
ná
thit
an
t-anam
as dom
asam
nuair
a
chuala
chuala mé
é.
Ach
eh,
bhí
san
sin
go
math
maith
ambaist,
ambaiste,
is
bhíomair
bhíomar
a
ag
caighnt
caint
lin,
linn,
agus
ní
fada
do
go
mbuail
an
cloigín.
Muis,
Muise,
do
chuaig
chuaigh
driofúr
deirfiúr
mo
chéile
síos
is
bheir
rug
sí
ar
an
s_
bhí
sí
a
ag
caighnt
caint
leis
an
bhfear
is
ghlaeigh
ghlaoigh
sí
anuas
ormsa.
'Cogar'
ar
sisean,
'tar
anuas.
Duitse
é
seo,’
a
an
dtuigeann
tú.
Seo
síos
liom.
Bheireas
Rug mé
air,
chuireas
chuir mé
in
áirde
airde
go
dtí’m
dtí mo
chluais
é,
ach
ambaist,
má
chuas,
chuaigh mé,
gur
gael
gaol
nú
nó
lauir#?
labhair#?
abh
ab
fheár
fhearr
liom
amu
amuigh
in
Chicago.
Ambaist,
bhíos
bhí mé
eh,
bhíomair
bhíomar
a
ag
caighnt
caint
tamal
tamall
anyway,
ní
raibh’s
raibh a fhios
agamsa
cé
hé,
an
dtuigeann
tú,
n'fheadarsa
ní fheadar mise
é,
ach
dh'fhiaraíos
d'fhiaraigh mé
do
dó
é.
Á,
dúirt
sé
liom,
tá
aithne
mhath
mhaith
agat
ormsa,
arsa
é
sin.
Mac
Uí
Shé
ó
Chill
Ura
is
ea
mise,
ar
seisean.
Ó
an
dial,
diabhal,
tá
aithne
mhath
mhaith
agamsa
ortsa
a
Phádraig,
arsa
mise
ach...
Bhíomair
Bhíomar
a
ag
caighnt
caint
mar
sin
ach
tamal
tamall
ansan
ansin
ach,
shuíomair
shuíomar
síos
aríst
arís
ach
bhí
birthday
leanaí
cheana,
agus
thugas
thug mé
tor
toradh
orthu
san
anyway,
go
háirithe
ach,
dh'imíomair
d'imíomar
amach.
Bhíomair
Bhíomar
amu
amuigh
fean
feadh
a
an
lae
ach,
nuair
a
thána
tháinig mé
back
tráthnóna...
