1974 : QQTRIN016167c3

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Thoise Thosaigh a an chéad uair, chua chuaigh me ama amach an don Lagan. ____ _____ cúig bliana déag. B'fhett B'fhéidir na nach ro raibh cúig bliana déag. So, rahamuis rachaimis amach an don Lagan san am sin cha ra raibh traein ar bith a ag gol dul agus cha ra raibh carannaí carranna ar bith a ag gol, dul, seo am na trioblóide.

Proinsias Ó Conluain

Cén, cén trioblóid?

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Trioblóid. The IRA a ag gol... dul... fada á ó shain. shoin.

Proinsias Ó Conluain

Sea. Nineteen twenties, fíche fiche agus fíche fiche haen.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Seaí, Sea, seaí. sea.

Proinsias Ó Conluain

Sea.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

D'fhág hein féin agus m'athair, Dia a mhaith air, baile an mhaidin seo agus bhí thirteen arán min choirce leis a rinn rinne mo mháthair an oíche roimhe roimh ré. Go Gabh isteach! So, d’ime muid d’imíomar amah amach t_ air ar maidín, maidin, leis a, an, leis an suas go Mám an Mhucaise agus na bróga liom ar mo ghualainn agus m'athair agus a bhróga-se ar a ghualainn fostaí, fosta, so chua muid chuamar amah amach linn. Bhí teach beag amuí amuigh sa Mhucais san am sin, deir sé, tea tae _____ a Máirtín air agus bhí tae linn agus siúrtha agus bonnag bonnóg aran arán choirce so raha muid rachaimid istea isteach insa sa teah teach seo go ndéanamuis ndéanaimis rae rogha tae, sin lea leath bealaí bealaigh aig chuig beala bealach na Mucaise. So, d’ól muid d’ólamar a an tae agus d’im muid d’imíomar linn a ag goil dul suas a an Mountain Head. Chuir muid Chuireamar erainn orainn na bróga isteah isteach go Leitir Ceanainn agus chua muid chuamar a luí aig ag seanbhean le cathú caitheamh na hoíche sin, a dtorann dtugann siad Srah Sorcha Tharlaí orthaí. uirthi.

Proinsias Ó Conluain

Seo teah teach a mbíú mbíodh daoine as an...

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

daoiní daoine a ag stapú... stopadh...

Proinsias Ó Conluain

taíobh taobh seo tíre a ag stopú unn? ann?

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Daoiní Daoine a ag stapú stopadh unn.

Proinsias Ó Conluain

Mm hm...

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

As... amuí amuigh anseo as Mín a an Chladaí Chladaigh í.

Proinsias Ó Conluain

Ta's Tá a fhios agam.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

A Ach d'íre muid d’éiríomar ar maidín, maidin, ______ agus cha ro raibh _____ liom. Inseaha Inseoidh an fhírinne, mála geal plúir agus... Ar

Proinsias Ó Conluain

do dhroim?

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Ar mo dhroim agus e é ___ Sea Bree... Breeze scrítí scríofa air [gáire] Inseaha Inseoidh an fhírinne... Thainic muid Thángamar amach na chun na sráide ar madín madin agus ní sinn déanaimid síos an tsráid. Cha dtearn ndearna fasta fásta ar bíth. bith. Bhuel, deir m’athair adeir a deir sé, is doilí doiligh a dhéanú, dhéanamh, adeir a deir sé, is doilí doiligh a siúl back a-nis anois a theart theacht ar ais, adeir a deir sé, caithe muid caithfimid é a dhéanú, dhéanamh, adeir a deir sé, ___ dhéanú. dhéanamh. So, d'ime muid d'imíomar ar mart isteah isteach ar Mucais ar aist ais an oíche sin. Siúl go maidín. maidin. D'fhanamais sa bhaile an mhaidin leis an lá. Agus bhí sin i gceart!

Proinsias Ó Conluain

Ach siúl íontach iontach uaigneach a bheú bheadh ann chomh maith.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Seaí, Sea, seaí. sea.

Proinsias Ó Conluain

Mar bheú bheadh teach cónaí ar mórán ansin.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Ó teach ar bíth. bith. Bhuel bhí Teach Sheppardton ansin san am sin.

Proinsias Ó Conluain

Sea, sea. Ach ro raibh móran mórán eile ann?

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

ro. raibh. Istea Isteach linn. Chua muin Chuamar na chun an bhaile. Seachtain ina dhéí dhiaidh sin, bhí rabble eile unn. ann. Bhí rabble eile unn ann agus deir m'athair, raha muid rachaimid amah amach ar ais, a deir sé, bhí am ar aist ais é. Bhí an t-am cruaí crua agus bhí an t-airgead do de gheól#?. So, d'ime muid d'imíomar amach seartain seachtain ina dhéí dhiaidh sin amah amach air ar eis. ais. An bealach céarna, céanna, casnart cosnochta agus rinn rinne feasta an sin, le fear as an Termont.

Proinsias Ó Conluain

Sea...

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Agus leoga fuair mhí chruaidhe. chrua.

Proinsias Ó Conluain

Agus bhfuair móran mórán páighe?

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Cupla Cúpla punta. Cupla Cúpla punta.

Proinsias Ó Conluain

Sin nuair a bhí réí. réidh.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Bhí roeí, réidh, mhí. an jab a bhí agam Dónaí, Domhnaigh, nuair a thiocá thiocfá án ón Aifreann. Bhí croc cnoc mór thuas os ós cionn a an toí, tí, croc cnoc aicinne aitinn . Chuirinn... chuirhí chuirtí amach ansin Dónaí Domhnaigh i ndéí ndiaidh am Aifrinn agus rópa beag liom a chruinniú bataí fo faoi hoinne choinne an tiní tine i ru rith na seartaine. seachtaine. So chuir isteach _____ So, thainic tháinig ina chun an bhaile ansin ar aist ais agus chai chaith maran mórán cúpla sa bhaile. Is mhúid mhóid go n-imeahainn n-imeoinn ar aist. ais. D'ime D'imigh amah amach ar aist ais go Leitir Cheanainn. Siúl ghastaí ghasta agus rinn rinne fastaireat, fostaíocht, fear anuas as Tír Eóin, Eoghain, Niall Stewart, agus chua chuaigh suas ansin fo faoi hoinne choinne mhí. meas gur naoi bpunta bpunt a bhí air fo faoi hoinne choinne mhí. A [...] ar bíth, bith, tea teach cionn ceann tuíbh, tuí, dheá dhá dheá dhá sheanuine sheanduine agus bhí cailín as na Rasann Rosann agus Joe te#? as na Gleanntaí, Gleannta, seanuine, seanduine, measartha oesta. aosta. So, bhí a ag goil dul is a ag goil dul liom, fuair cuid againn bricfeastaí ann ar maidín. maidin. D'íreahainn D’éireoinn ar maidín maidin agus ar a a chlog, chaithinn isteach una chun na huaí huaighe é. Chartainn Chartfainn go maith é. Ba _____ air a charn oelaí aoiligh agus plaincead plaincéad air ar a an mullah mullach suas orthaí. uirthi. Is ioma iomaí uair ar thit orthaí. uirthi. Le corr-siocán ar maidín maidin gheimhrí, gheimhridh, is thiocainn thiocfainn isteah isteach ansin nuair a bhí sin déanta agam. Spréithí Spréití mála garú garbh air ar an tábla cosúil leis sin agus thócaí thógtaí pot pota na bpréataí bprátaí on ón tiní tine agus bhuailhí bhuailtí air ar an tábla é, licí ligtí crag cnag salainn un chun a an tábla agus baul babhla skim milk agus d'íosainn, d'íosfainn, bheú bheadh an t-ocras imíthe imithe acú. acu. Bhí an t-ocras orm.

Proinsias Ó Conluain

Déarhainn Déarfainn é sea.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Agus bhí mug muga tae ina dhéí dhiaidh sin agus b'fhéittir b'fhéidir dheá dhá ghiota arain aráin an fad sin. D'oibreaha D'oibreofá sin go dtí an dhéag,

Proinsias Ó Conluain

bhí

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

mo dhinnéar ansin.

Proinsias Ó Conluain

Caidé Cad é a bhí agat don dinnéar.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Dinnéar? Bhuel b'fhéittir b'fhéidir go bhfuínn bhfaighinn giota feola amannaí amanna agus amannaí amanna giota maicréala. maicréil. Thiocainn Thiocfainn isteah isteach a dhéanú dhéanamh muga tae. [Casacht] Agus em... nuair a bhéú bhéadh an obair deánta déanta ansin [...] uisce istoí. istigh. Múin, Móin, múin móin a bhí siad dhó, móin istoí. istigh. D'fhanhainn D'fhanfainn héin féin agus an fear liom amah amach i ngoltais#? scioból fear na mbea mbeithíoch agus bhéaraí tugtaí súiste suas d’ahan do gach aon fhear againn agus chua chuaigh an beirt a borra ó thainic tháinig go dtí an a chlog an oíche

Proinsias Ó Conluain

sin. Tcím, Feicim, sea. Ba

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

mór

Proinsias Ó Conluain

fada é sin.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

mór fada.

Proinsias Ó Conluain

Sea.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Agus cha ro raibh me oenta íontach mór láidir ah ach oiread.

Proinsias Ó Conluain

Hmm bhuel bhí tú, bhí óg ar scor ar bíth. bith.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Bhí óg. Bhí óg ceart

Proinsias Ó Conluain

go

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

leór. leor. Agus

Proinsias Ó Conluain

scafanta scafánta go leór leor déarfainn sea.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Agus rinn rinne mhí ansin le bhuel b'fheittir b'fhéidir thart faoi shé mhí. Shmaoite Shmaoinigh ansin go rahainn rachainn go hAlbain. Bhí, bhí mé. Bhí an óige agam is cha ro raibh ciall a ar bíth bith agam. D'ime D'imigh ar chor ar bíth, bith, síos

Proinsias Ó Conluain

go

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Doire. Ghlac an bád.

Proinsias Ó Conluain

Ar shiúil go Doire? [Casacht]

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

char shiúil, char shiúil. Bhí an traein a ag gol. dul. Ghlac an traein síos go Doire agus.

Proinsias Ó Conluain

Traein ó?

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

As an tSraith Bán.

Proinsias Ó Conluain

Tuigim.

Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin

Síos go Doire agus cho chuaigh air ar an bhád an oíche sin agus leaindeáil thall i nGlasgow aig ag deárthair deartháir dú, dom, bhí deárthair deartháir dom i nGlasgow, agus cha ro raibh obair ar bíth bith le fáil. Bhí an obair gann. So, chaith seachtainí gan bata ar bith a bhualú bhualadh agus chuir a deárthair deartháir i ndan a ghol dhul ar ais agus ba doilí doiligh liom a theacht una chun bhaile. Bhí an t-airgead caití caite thar oiche oíche agam. Bhí farm beag amuí, amuigh, taoi taobh amuí amuigh do, amuí amuigh do Dhoire, ar ghrách ghnách on don deartháir dul ar fastú fostú unn ann i dtólú. dtólamh. Smaoite Smaoinigh go rahainn rachainn amah amach go bhfeicinn a ro raibh unn. ann. So Seo chua chuaigh amah. amach. Be golly, bhí ______ air. Choinne Choinnigh seisean mé. Chuir isteach m'am, seo... sin a bhfuil’s agam.

Proinsias Ó Conluain

Sea! [gáirí].