1974 : QQTRIN016167c3
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Thoise
Thosaigh
mé
a
an
chéad
uair,
chua
chuaigh
me
mé
ama
amach
an
don
Lagan.
____
_____
cúig
bliana
déag.
B'fhett
B'fhéidir
na
nach
ro
raibh
mé
cúig
bliana
déag.
So,
dá
rahamuis
rachaimis
amach
an
don
Lagan
san
am
sin
cha
ra
raibh
traein
ar
bí
bith
a
ag
gol
dul
agus
cha
ra
raibh
carannaí
carranna
ar
bí
bith
a
ag
gol,
dul,
seo
am
na
trioblóide.
Proinsias Ó Conluain
Cén,
cén
trioblóid?
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Proinsias Ó Conluain
Sea.
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
D'fhág
mé
hein
féin
agus
m'athair,
Dia
a
mhaith
air,
baile
an
mhaidin
seo
agus
bhí
thirteen
arán
min
choirce
leis
a
rinn
rinne
mo
mháthair
an
oíche
roimhe
roimh
ré.
Go
Gabh
isteach!
So,
d’ime muid
d’imíomar
amah
amach
t_
air
ar
maidín,
maidin,
leis
a,
an,
leis
an
lá
suas
go
Mám
an
Mhucaise
agus
na
bróga
liom
ar
mo
ghualainn
agus
m'athair
agus
a
bhróga-se
ar
a
ghualainn
fostaí,
fosta,
so
chua muid
chuamar
amah
amach
linn.
Bhí
teach
beag
amuí
amuigh
sa
Mhucais
san
am
sin,
deir
sé,
tea
tae
_____
a
Máirtín
air
agus
bhí
tae
linn
agus
siúrtha
agus
bonnag
bonnóg
aran
arán
choirce
so
raha muid
rachaimid
istea
isteach
insa
sa
teah
teach
seo
go
ndéanamuis
ndéanaimis
rae
rogha
tae,
sin
lea
leath
bealaí
bealaigh
aig
chuig
beala
bealach
na
Mucaise.
So,
d’ól muid
d’ólamar
a
an
tae
agus
d’im muid
d’imíomar
linn
a
ag
goil
dul
suas
a
an
Mountain
Head.
Chuir muid
Chuireamar
erainn
orainn
na
bróga
isteah
isteach
go
Leitir
Ceanainn
agus
chua muid
chuamar
a
luí
aig
ag
seanbhean
le
cathú
caitheamh
na
hoíche
sin,
a
dtorann
dtugann
siad
Srah
Sorcha
Ní
Tharlaí
orthaí.
uirthi.
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Proinsias Ó Conluain
Mm
hm...
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Proinsias Ó Conluain
Ta's
Tá a fhios
agam.
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
A
Ach
d'íre muid
d’éiríomar
ar
maidín,
maidin,
______
agus
cha
ro
raibh
_____
liom.
Inseaha
Inseoidh
mé
an
fhírinne,
mála
geal
plúir
agus...
Ar
Proinsias Ó Conluain
do
dhroim?
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Ar
mo
dhroim
agus
e
é
___
Sea
Bree...
Breeze
scrítí
scríofa
air
[gáire]
Inseaha
Inseoidh
mé
an
fhírinne...
Thainic muid
Thángamar
amach
na
chun na
sráide
ar
madín
madin
agus
ní sinn
déanaimid
síos
an
tsráid.
Cha
dtearn
ndearna
mé
fasta
fásta
ar
bíth.
bith.
Bhuel,
deir
m’athair
adeir
a deir
sé,
is
doilí
doiligh
a
dhéanú,
dhéanamh,
adeir
a deir
sé,
is
doilí
doiligh
a
siúl
back
a-nis
anois
ná
a
theart
theacht
ar
ais,
adeir
a deir
sé,
caithe muid
caithfimid
é
a
dhéanú,
dhéanamh,
adeir
a deir
sé,
ní
___
dhéanú.
dhéanamh.
So,
d'ime muid
d'imíomar
ar
mart
isteah
isteach
ar
Mucais
ar
aist
ais
an
oíche
sin.
Siúl
go
maidín.
maidin.
D'fhanamais
sa
bhaile
an
mhaidin
leis
an
lá.
Agus
bhí
sin
i
gceart!
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Proinsias Ó Conluain
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Ní
ro.
raibh.
Istea
Isteach
linn.
Chua muin
Chuamar
na
chun an
bhaile.
Seachtain
ina
dhéí
dhiaidh
sin,
bhí
rabble
eile
unn.
ann.
Bhí
rabble
eile
unn
ann
agus
deir
m'athair,
raha muid
rachaimid
amah
amach
ar
ais,
a
deir
sé,
bhí
am
ar
aist
ais
é.
Bhí
an
t-am
cruaí
crua
agus
bhí
an
t-airgead
do
de
gheól#?.
So,
d'ime muid
d'imíomar
amach
seartain
seachtain
ina
dhéí
dhiaidh
sin
amah
amach
air
ar
eis.
ais.
An
bealach
céarna,
céanna,
casnart
cosnochta
agus
rinn
rinne
mé
feasta
an
lá
sin,
le
fear
as
an
Termont.
Proinsias Ó Conluain
Sea...
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Proinsias Ó Conluain
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Proinsias Ó Conluain
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Bhí
mé
roeí,
réidh,
sé
mhí.
Sé
an
jab
a
bhí
agam
Dé
Dónaí,
Domhnaigh,
nuair
a
thiocá
thiocfá
án
ón
Aifreann.
Bhí
croc
cnoc
mór
thuas
os
ós
cionn
a
an
toí,
tí,
croc
cnoc
aicinne
aitinn
.
Chuirinn...
chuirhí
chuirtí
amach
ansin
Dé
Dónaí
Domhnaigh
mé
i
ndéí
ndiaidh
am
Aifrinn
agus
rópa
beag
liom
a
chruinniú
bataí
fo
faoi
hoinne
choinne
an
tiní
tine
i
ru
rith
na
seartaine.
seachtaine.
So
chuir
mé
isteach
_____
So,
thainic
tháinig
mé
ina
chun an
bhaile
ansin
ar
aist
ais
agus
chai
chaith
mé
maran
mórán
cúpla
mí
sa
bhaile.
Is
mhúid
mhóid
mé
go
n-imeahainn
n-imeoinn
ar
aist.
ais.
D'ime
D'imigh
mé
amah
amach
ar
aist
ais
go
Leitir
Cheanainn.
Siúl
ghastaí
ghasta
agus
rinn
rinne
mé
fastaireat,
fostaíocht,
fear
anuas
as
Tír
Eóin,
Eoghain,
Niall
Stewart,
agus
chua
chuaigh
mé
suas
ansin
fo
faoi
hoinne
choinne
sé
mhí.
Tá
meas
gur
naoi
bpunta
bpunt
a
bhí
mé
air
fo
faoi
hoinne
choinne
sé
mhí.
A
[...]
ar
bíth,
bith,
tea
teach
cionn
ceann
tuíbh,
tuí,
dheá
dhá
dheá
dhá
sheanuine
sheanduine
agus
bhí
cailín
as
na
Rasann
Rosann
agus
Joe
te#?
as
na
Gleanntaí,
Gleannta,
seanuine,
seanduine,
measartha
oesta.
aosta.
So,
bhí
mé
a
ag
goil
dul
is
a
ag
goil
dul
liom,
fuair
cuid
againn
bricfeastaí
ann
ar
maidín.
maidin.
D'íreahainn
D’éireoinn
ar
maidín
maidin
agus
ar
a
sé
a
chlog,
chaithinn
isteach
una
chun na
huaí
huaighe
é.
Chartainn
Chartfainn
go
maith
é.
Ba
_____
air
a
charn
oelaí
aoiligh
agus
plaincead
plaincéad
air
ar
a
an
mullah
mullach
suas
orthaí.
uirthi.
Is
ioma
iomaí
uair
ar
thit
mé
orthaí.
uirthi.
Le
corr-siocán
ar
maidín
maidin
gheimhrí,
gheimhridh,
is
thiocainn
thiocfainn
isteah
isteach
ansin
nuair
a
bhí
sin
déanta
agam.
Spréithí
Spréití
mála
garú
garbh
air
ar
an
tábla
cosúil
leis
sin
agus
thócaí
thógtaí
pot
pota
na
bpréataí
bprátaí
on
ón
tiní
tine
agus
bhuailhí
bhuailtí
air
ar
an
tábla
é,
licí
ligtí
crag
cnag
salainn
un
chun
a
an
tábla
agus
baul
babhla
skim
milk
agus
d'íosainn,
d'íosfainn,
bheú
bheadh
an
t-ocras
imíthe
imithe
acú.
acu.
Bhí
an
t-ocras
orm.
Proinsias Ó Conluain
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Proinsias Ó Conluain
bhí
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
mo
dhinnéar
ansin.
Proinsias Ó Conluain
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Dinnéar?
Bhuel
b'fhéittir
b'fhéidir
go
bhfuínn
bhfaighinn
giota
feola
amannaí
amanna
agus
amannaí
amanna
giota
maicréala.
maicréil.
Thiocainn
Thiocfainn
isteah
isteach
a
dhéanú
dhéanamh
muga
tae.
[Casacht]
Agus
em...
nuair
a
bhéú
bhéadh
an
obair
deánta
déanta
ansin
[...]
uisce
istoí.
istigh.
Múin,
Móin,
múin
móin
a
bhí
siad
dhó,
móin
istoí.
istigh.
D'fhanhainn
D'fhanfainn
héin
féin
agus
an
fear
liom
amah
amach
i
ngoltais#?
scioból
fear
na
mbea
mbeithíoch
agus
bhéaraí
tugtaí
súiste
suas
d’ahan
do gach aon
fhear
againn
agus
chua
chuaigh
an
beirt
a
borra
ó
thainic
tháinig
go
dtí
an
dó
a
chlog
an
oíche
Proinsias Ó Conluain
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
mór
Proinsias Ó Conluain
fada
é
sin.
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Lá
mór
fada.
Proinsias Ó Conluain
Sea.
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Proinsias Ó Conluain
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Bhí
mé
óg.
Bhí
mé
óg
ceart
Proinsias Ó Conluain
go
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
leór.
leor.
Agus
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Proinsias Ó Conluain
go
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Doire.
Ghlac
mé
an
bád.
Proinsias Ó Conluain
Ar
shiúil
tú
go
Doire?
[Casacht]
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Proinsias Ó Conluain
Traein
ó?
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
As
an
tSraith
Bán.
Proinsias Ó Conluain
Tuigim.
Aodh Ó Dubhchain Toraigh Cill Mhic Réanáin
Síos
go
Doire
agus
cho
chuaigh
mé
air
ar
an
bhád
an
oíche
sin
agus
leaindeáil
mé
thall
i
nGlasgow
aig
ag
deárthair
deartháir
dú,
dom,
bhí
deárthair
deartháir
dú
dom
i
nGlasgow,
agus
cha
ro
raibh
obair
ar
bíth
bith
le
fáil.
Bhí
an
obair
gann.
So,
chaith
mé
sé
seachtainí
gan
bata
ar
bí
bith
a
bhualú
bhualadh
agus
chuir
a
deárthair
deartháir
i
ndan
a
ghol
dhul
ar
ais
mé
agus
ba
doilí
doiligh
liom
a
theacht
una
chun
bhaile.
Bhí
an
t-airgead
caití
caite
thar
oiche
oíche
agam.
Bhí
farm
beag
amuí,
amuigh,
taoi
taobh
amuí
amuigh
do,
amuí
amuigh
do
Dhoire,
ar
ghrách
ghnách
on
don
deartháir
dul
ar
fastú
fostú
unn
ann
i
dtólú.
dtólamh.
Smaoite
Smaoinigh
mé
go
rahainn
rachainn
amah
amach
go
bhfeicinn
a
ro
raibh
sí
unn.
ann.
So
Seo
chua
chuaigh
mé
amah.
amach.
Be
golly,
bhí
______
air.
Choinne
Choinnigh
seisean
mé.
Chuir
mé
isteach
m'am,
seo...
sin
a
bhfuil’s
agam.
Proinsias Ó Conluain
Sea!
[gáirí].
