1972 : OD016950_CD0135_6c1

Bhuel, is diocair deacair an seanfhocal a shárú, is diocair deacair a ghoil dhul ina aghaí, aghaidh, ach ní aentóinn aontóinn go hiomlán leis san aimsir atá thart. D'aentóinn D'aontóinn leis sa saíol saol b'fhéidir atá inniubh inniu án, ann, bíoch bíodh sé án ann air ar bál ball nú nó ná bíoch. bíodh. Tá ráiteas eile arís ina aghaí aghaidh sin a dúirt Shakespeare, 'Life is what you make it.' Níl aen aon nduine a cheapaim aig ag aen aon bhliain déag go dtí cheire ceithre bliana déag nach bhfuil rud éicint éigin leacaí leagtha amach dhó héin féin aige sa saíol. saol. Eh, cailíní le bheith ina mbanaltraí, eh na mrá mná rialta, na múinteóirí múinteoirí agus eile, ach cé cá gcríochnaíonn siad uileog, uile, ach pósta aig ag fear éicínt éigin b'fhéidir, in áit, nú nó i dteach beag éicint éigin i ngun ngan fhios gon don tsaíol. saol.

Johnny, is tusa nis anois atá faoi chaibidil againn fáca muid fágfaimid Shakespeare agus na nuns i leataoibh. Eh, céard í an chuimhne is fuide faide siar atá agat, agad, inis om? dom?

Ó... cuimreach cuimhneach liom mo shean_ sochraíde sochraid mo sheanar, sheanathar, nuair a bhí mé cheire ceithre bliana g'aois. d'aois. Sin í an chuimre chuimhne is fuide faide siar atá am, agam, cuimreach cuimhneach liom a bheith a ag déana déanamh spórt le lucht na sochraíde. sochraide. Eh, dúrú dúradh liom ó shin go ro raibh mé héin féin an-chosúil le mo sheanair, sheanathair, gur duine spórtiúil, spórtúil, greanmhar, greannmhar, fear_ ach gur, ar rud amh_ difríocht amháin a bhí eatrainn eadrainn go ro raibh seisean slachtmhar.

Eh thosa thoisigh tú a ag goil dul aig chuig an scoil a Johnny, cén aois a bhí tú nuair a thosa thoisigh tú a ag goil dul aig chuig an scoil?

Is dóí dócha go ro raibh mé a ag goil dul aig chuig a an scoil aig ag chúig cúig bhliana mar bhí muid bhíomar na inár gcúnaí gcónaí i ngar gon don scoil, agus chreid m'athair i scolaireacht agus chuir sé aig chuig a an scoil an-óg muid. Níor thaine thaitin a an scoil ariamh riamh liom.

Eh cén fáth nár thaine thaitin an a scoil?

Níor thaine thaitin cúrsaí na múinteóireachta múinteoireachta liom. Bhíodar cuir i gcás duine goilliúnach, níor fheil oir sé dhó mar bhuailí bhuailtí thú gun gan aen aon údar, bhuailí bhuailtí san éagóir thú agus eile, agus _____ ar dhuine goilliúnach, mar mise go háirid. háirithe. Is minic a d'iarr mise cead amach in am dinnéir le a ghoil dhul aig ag a leireas, leithreas, mar ó mar dhia, dhea, agus ghoid mé bád agus chua chuaigh mé amach le_ liom héin féin i gcatha gcaitheamh an lae air ar an, air ar a an loch, ag imeacht thart.

A An ndéarthá ndéarfá mar sin nuair a bhí tú air ar scoil gur b'in ba sin é an uair a mhúnla mhúnlaigh tú, cibé cé ar bith cén em, deá-chaint dea-chaint agus eh, más féidir liom blegáirdaíocht bligeárdaíocht a thúirt thabhairt air gurbar gurb sa scoil a múnlaíomh múnlaíodh an tréith sin ionat?

Ní hea, sa mbroinn, a an múnlú múnlaíodh a an chuid is mú mó dhó, agus mo mháthair a rinne an chuid eile. Eh, cé go ro raibh an-suím in oideachas agus eile ag m'athair, gau gabha bhí án ann agus bh_, bhíoch bhíodh sé ag obair is dóí dóigh cheire ceithre uaire déag gon den lá, ní go minic a mbíoch mbíodh sé isti, istigh, ach bhí an-suím, ba íontach iontach an cainteoir í mo mháthair. Bhí an-suím i bhfilíocht aici, agus cé na nach ro raibh go leór leor oideachais ortha, uirthi, bhí filíocht aici. Scoth na filíochta agus bhí scoth an óráin amhráin aici. B'as Ba as a gCeathrú Rua ise, b'as ba as An Lochán Beag m'athair agus phósadar in Indreabhán i lá-ar lár beala idir a dá áit. Phós, nó tóigiú tógadh mo mháthair i Ros a an Mhíl, b'as ba as a an gCearú gCeathrú Rua í, agus d'fhága d'fhág sin go ro raibh Gaeilge na Cearú Ceathrún Ruaí, Ruaidhe, Gaeilge Indreabháin agus Gaeilge Ros a an Mhíl aici, agus ba cainteoir íontach iontach í. As sin, ceapaim agus bhí mise b'fhéidir i mo chineál peata aici, as sin a múnlaíomh múnlaíodh nó a fáisciú fáisceadh filíocht agus suím suim i bhfilíocht isteach ionamsa. Ach gur dóí dóigh gomb gurb fhéidir ó thaoibh thaobh m'athar de, go mbeit mbeadh sé bertha bearrtha ionam.

Mmhm, bhuel tioca muid tiocfaimid air ar ais go dtí an fhilíocht ar bál, ball, níos deirní deireannaí i do shaíol, shaol, ach le file filleadh air ir ais aig ag aig ag a gceidhrd gceird a bhí aig ag t'athair d'athair is aig ag do sheanathair roimhe sin, a an ro raibh suim agat sa ngoibhneoireachta ngaibhneacht nuair a bhí tú óg, mar leaid óg déara muid, déarfaimid, de deich mbliana, dhá bhliain déag?

Bhuel, le freagra díreach a thúirt thabhairt air ar do cheist bhí, agus tioca muid tiocfaimid air ar ais anois go dtí an cheist eile, beatha duine a thoil. Ní aentaímse aontaímse iomlán go beatha duine a thoil ach sé an fáth gur gau gabha eh iona_ a bhí ionamsa, píosa gon den tsaíol. tsaol. De bhrí gur gau gabha a bhí i m'athair agus gur chreid sé duine amháin, ní ro raibh aige ach beirt mhac, iníonachaí iníonacha a bhí sa gcuid eile, ba chuma leis cad a dhéanach dhéanfadh an duine eile, ba chuma leis, ba mhath mhaith leis go mbeach mbeadh oideachas air ar a an duine eile, níor mhath mhaith leis go mb_, bhfuínnse bhfaighinnse mórán seans ar fhaitíos go bhfácainn bhfágfainn an chéird cheird sin i mo dhia. dhiaidh. Chreid sé, agus tá mé cinnte nach mórán meas a bheach bheadh aige ormsa inniú, inniubh, nó pé a bí bith cá bhfuil sé nach mórán meas atá aige orm, eh, faoi nár lean mé suas an cheighrd cheird sin. Cuir i gcás dúirt tú beatha duine a thoil. Chua Chuaigh mise le goibhneacht gaibhneacht aig ag an aois sin, gun gan daut dabht a ar bi bith faoi, bhí suím am agam án, ann, mar de bhrí go gur rud a sheasanns píosa, cuir i gcás tá mo shea_, mo sheanair sheanathair básaí básaithe le leathchéad bliain, tá geataí a rinne sé beó beo fós agus be beidh siad beó beo dhá scór bliain eile, ach sin a an méid, beí beidh deire deireadh leis siúd ansin. Chreid mé, agus creideann is dóí dóigh chuile leaid óg, rud éicínt éigin a dhiona dhéanamh nú nó a bheith i in ndan ann rud éicínt éigin a dhiona dhéanamh a mhaireas mhairfeas píosa théis tar éis a bháis.

A Sheáin, em, an teaspacht teaspach sin a bhí sa ngoibhneoireacht ngaibhneacht nú nó sa rud a rinne an gau, gabha, mar leaid óg, níor chreid tú, ní ro raibh tú faoi tioncar tionchar an teaspacht teaspach seo, cén sórt saíol saol a bhí agaí agaibh an t-ám t-am sin mar dhaoine óga a ag fás suas in Indreabhán? Ba_.... I ruth rith an choga chogaidh mhóir anois a bhíoch.... bhíodh.... Se_. ....a bheach bheadh tú a fás suas?

Sea. Sea. Dáiríre bhí saíol saol breá ainne againne mar, agus d'aentóinn d'aontóinn go brách aríst arís leis, eh, fear ceighrde ceirde an t-ám t-am sin, bhí sé go math maith as. Bhí airgead a ag tíocht teacht isteach chuile gach uile lá aige. chuige. So, ní ro, raibh, bhí tala talamh ainne againne cho chomh math, maith, marach murach sin ní bheach bheadh tada dada le diona, déanamh, ruidín beag talúna, talún, rud beag a dhiona dhéanamh leis agus mar sin de. Bhí mo dhriothair dheartháir go math maith aige chuige sin, bhí mise go math maith aig ag a an ngoibhneacht. ngaibhneacht.

Yea, ach cé_, mar leaids leaideanna óga a Sheáin anois, le_, le_, leis an obair a fhágáil taoi taoibh thiar uín dhúinn is a ghoil dhul ar aghaí aghaidh go dtí cú_, cúrsaí cathamh caitheamh aimsire, eh cé an chaoi a gcatháiteá#? gcaiteá#? an oíche mar leaid óg? Óra... Déara muid Déarfaimid anois ocht_ seacht mbliana déag, ocht mbliana déag?

Bhuel ínseó inseoidh mé an fhírinne uit dhuit bhí mise balauird agus bosca táirní tairní faoi mo chosa mar ní ro raibh mé sách d_, sách ard lé le í haghaidh an inniúin inneoin a frithiúnt, fritheáil, le haghaí haghaidh cúna cúnamh a thúirt thabhairt go do m'athair, ba dh’in ba shin cúig nú nó sé go oíeantaí oícheanta gon den tseachtain, ba dh’ * in shin go dtí an hocht a chlog a liceit ligfeadh sé liom ansin, agus ansin a ghoil dhul air a ar cuairtíocht i dteach cúrsa, comharsan, ag imirt chartaí, rud nár chuir mé mórán suíme suime airiamh riamh án, ann, imirt chartaí, nú nó a ag déana déanfaidh cliabh, a ag deasú deisiú bróga rud a bhí dhá á dhéana dhéanamh go mór an uair sin. Rud a d'fhága d'fhág go leór leor leór leor leaids leaideanna óga ina ‘Jack of all trades’ mar adeir a deir siad, bhí chuile gach uile cheighrd cheird án, ann, a déana déanamh ciseóig, ciseoig, cliabh, deasú deisiú bróga agus eile, rinne mise chuile gach uile rud acub acu sin, mara mura mhúin mo athair mé mhúin fear éicint éigin air ar a an mbaile mé sa teach a ro raibh mé ar cuairt án. ann.

Nuair a bhí tusa, nuair a ag bhí tusa a ag fás suas bhí go leór leor go, de, gon den mhuíntir mhuintir a bhí thímpeall timpeall ort a fágáil a mbailte agus ag imeacht go Sasana, nós a bhí thímpeall timpeall chuile gach uile Ghaeltacht. A An ro raibh aen aon fhún fhonn ort héin féin airiamh riamh mar deará, dearfá, an inneóin inneoin a fhágáil taoi taoibh thiar agus a bád bán a thúirt thabhairt ort héin? féin?

Arís gó muid gabhfaimid ar ais go dtí an íntinn intinn atá ag leaid óg aig ag dhá bhliain déag. Cheap mé nach bhfeicinn an aois a bhfuil mé inniubh inniu án ann gun gan Meiriceá is an doun domhan a fheiceáil, agus is dóí dócha gob gurb é an t-údar a bhí leis sin, an tionchar atá aig ag a an caint teala teallaigh air ar an duine. Bhíoch Bhíodh m'athair a cuir síos ar Meiri_, ar Mheiriceá mar chath chaith sé de deich mbliana i Meiriceá, agus dúirt mé, agus mhiona mhionnaigh mé agus mhóide mhóidigh mé, nach mbeinn, cheap mé an uair sin, nach mbeinn de deich mbliana fichead go mbeach mbeadh an doun domhan siúlta am, agam, agus níor shiúileas. Níl an aon aiféal aiféala a-nis anois orm, aig ag an aois a bhfuil mé, nár shiúileas, ach sin a chreid mé gur ceart go bhfeicinn na háiteachaí háiteanna siúd a ro raibh sé siúd án. ann.

D'fhan tú a ag plé le goibhneoireacht gaibhneacht mar sin ó bhí, ó d'fhág tú, ó d'fhág tú an scoil náisiúnta, a an ndeacha ndeachaigh tú, dála an scéil é, nuair a bhí tú críochnaí críochnaithe leis an scoil náisiúnta, a an ndeacha ndeachaigh tú ar aghaí aghaidh go dtí eh, go dtí aen aon meánscoil nú? nó?

Ní dhea_, ní ro, raibh, ní ro raibh a léide leithéid go de rud án, ann, dáiríre, chua chuaigh mé aig chuig a an scoil oíche ar fea feadh sé nú nó seacht go de mhíonta... mhíonna... ...agus as sin ansin a thosa thosaigh mé le drámaíocht i dtosach. Bhíoch Bhíodh scoil oíche án ann agus bhí scoil siúnéireachta án, ann, rinne mé chaen gach aon cheán cheann acub acu sin. Dáiríre go do dhuine aerach, craiceáilte mar mé chreid mé san am sin cupla cúpla uair gon den oíche a cha chaith aig ag rang.

Hm. Eh nis anois eh, céard, céard eh, céard a mhúnla mhúnlaigh an tréith seo, nó féith seo na scríbhneoireachta ionat? Ag an am seo nis, anois, thímpeall timpeall an ama seo nuair a bhí tú b'fheidir b'fhéidir scór nó mar sin a thosa thosaigh tú scríobh nú... nó...

Sea. ...

a cuma cumadh dhuit héin. féin.

Sea, is dóithí dócha go ro raibh sé, go ro raibh mé an méid sin go math. maith. Is dóithí dócha go ro raibh mé trí bliana nú nó cheithre ceithre bliana nú nó chúig bliana gun gan fiú leitir litir a scríobh. Ó d'fhága d'fhág mé an scoil a fháganns fhágann locht ar mo chuid leitriú litriú riamh ó choin, shin, mar deará. dearfá. Ansin chua chuaigh me mé aig chuig scoil oíche agus eh phioc an máistir amach mé eh, mar aisteóir aisteoir eh a ag tógáil páirt i ndráma, agus fuair mé ardmhola ardmholadh insa sa bpáirt sin, agus dúirt mé héin féin i mo intinn héin féin fuair mé an bonn as an aisteoir is feár fearr agus eile, agus ní ro raibh buíochas ar bith am agam héin féin orm héin féin cé cho chomh ma_, pé brí ar bith cé cho chomh math maith is a lauir labhair an moltóir orm, cheap mé gob gurb é an pháirt a bhí sa dráma am agam a bhí go math, maith, agus dúirt mé i mo intinn héin féin na nach ro raibh aen aon leigheas air sin ach mé héin féin dráma a scríobh, agus é a léiriú... agus páirt a thóigeáil thógáil án, ann, rinne mé é sin.

A An cuimneach cuimhneach leat eh, a an cuimneach cuimhneach leat a chéad dráma a ro raibh tú riamh án ann a Sheáin?

Cuímreach Cuimhneach liom bhí mé a ag diona déanamh páirt dochtúra, i, i, sa Docthúir Bréige, agus d'fhéatá d'fhéadfá dochtúir bréige a thúirt thabhairt air. Ní ro raibh an léiriú go híontach hiontach mar eh, Máistir Ó Duigneáin, fear spóirtiúil spórtúil greanmhar, fear íontach iontach maidir le cúrsaí drámaíochta a bhí án ann agus eile, agus rinne muid rinneamar sa Taidhbhdhearc Taibhdhearc é agus as sin a fuair mé an bonn, an aisteoir is fheár fhearr a an diona déanamh páirt a an dochtúra, agus ina dhia dhiaidh sin sea chum mé Aen Aon Phionta Uisce. Mé_,

inis om, dhom, inis om dhom faoin dráma sin Aen Aon Phionta Uisce. Is minic atá, is minic atá sé léiríthe léirithe ar fud na Gaeltachtaí agus lasmu lasmuigh go de na Gaeltachtaí. Eh céard a chuir i do cheán cheann mar déará, déarfá, dráma chó, chomh, déara muid déarfamid tíriúil leis?

Bhuel....

A scríobh?

...níl ae_, creidim héin féin airiamh riamh ó choin shin go gur dráma le haghaí haghaidh gasúir nú nó páistí é, agus ca caithfidh tú a rá, bíoch bíodh is go ro raibh mise scór bliana nuair a scríobh mé é go gur cineál páiste mé, mar ní léireóinn léireoinn anois é. Fuair mé bonn as an aisteoir is feár fearr i chuile gach uile áit dhá léirinn léirínn dhár thóig thóg mé an pháirt sin, an príomhpháirt, páirt Sheáin, san Aen Aon Phionta Uisce, ach fós ní chreidim héin féin gur dráma é le hí haghaidh ae_, le hí haghaidh scoláirí bheach bheadh sé ceart go leór. leor.

Eh brise muid brisfimid anseo a Sheáin, agus cén sórt píosa ceóil ceoil go gur mhath mhaith leat a chloisteáil?

Bhuel tá trí phíosa ceóil ceoil gur math maith liom, agus góha gabhfaidh mé amach as Connacht le cuid acu é, ach an píosa Connachtach ceóil ceoil is feár fearr liom ná Curachaí Curacha na Trá Báine le Seosamh Ó Heaney, agus eh, má théann muid théimid go dtí Cúige Mún, Mumhan, Air Ar Éirinn ní neósainn inseoinn cé hí, má tá Eidhlín Eibhlín Begley dhá chasa chasadh nú nó Festy Ó C_, Conluain air ar a an bhfeadóig, agus gon don taoibh ó thua thuaidh gon den tír, go dtí Thíos i Lár an Ghleanna, tráthnóna beag aréir.

Ceart go leór.

Is álainn liom na trí phíosa ceóil ceoil sin.

I measc na ndrámaí atá scríofa agat a Sheáin, agus tá a bhformhór seo i gcló ag Sáirséal agus Ó Dill, chathait chaithfeadh sé go dtáinic dtáinig tú faoi thioncar thionchar drámadóirí agus scríbhneoirí móra eh na tíre seo.

Is dóí dócha go dtáinig, dtáiniceas dtáinig mé beagán, eh, mar shompla, shampla, Seán Ó Cathasaí. Cathasaigh. Cheap mé agus ceapaim fós, nach ro raibh aen aon scríneoir, scríbhneoir, anseo ainn againn ab fheár fhearr ná Ó Cathasaí. Cathasaigh.

Cén fáth go ndeireann ndeir tú é sin a Sheáin?

Ah bhuel bhí an gol is an gáire, chuir sé an saíol saol air ar an árdán ardán díreach mar a bhí sé, mar bhí sé, bhí, bhí an seans aige ar bhealach amháin go ro raibh sé le fanacht i tenements gur fhéad sé trí aulár urlár a chuir chur anuas air ar aen aon aulár urlár amháin, le haen haon stáitse amháin, nach bhfuil ainn againn anois. Cuir i gcás má bhunaíonn tú anois, is minic a dúirt daoine liomsa, 'Cén fáth go bhfuil chuile gach uile dhráma nú nó go leór leor drámaí dhár chum tú bunaí bunaithe air ar theach ósta?' Cén áit eile ar féidir liom na daoine a thúirt thabhairt le chéile? Mar tá sé ceart go leór leor a-nis anois má theighim théim go Béal Feiriste, Feirste, féata féadfaidh mé iad a chuir chur ar chauirnéal choirnéal sráide, ach ní ro raibh Béal Feiriste Feirste án ann nuair a ag bhí mise a ag scríobh na ndrámaí seo. Cuir i gcás, tháinig drámaí math maith as Eighrí Éirí Amach naoi déag sé déag, aimsir an nDubhchrónaí fiche sa haen haon fiche is a dó, tháinig drámaí, tagann drámaí ma maithe i gcónaí théis tar éis rud gon den tsórt sin. Ní ro raibh amsa agamsa ach bunú ar chisteanach chistin tuaithe, nú nó ar theach ósta.

Hm. A An ndéarthá ndéarfá mar sin go mbunaíonn tú do chuid drámaí ar saíol saol na ndaoine, nú nó ar a gcointinn a bhíonns i measc na ndaoine?

Bhuel arnú ar ndóigh is dóí dócha go gca gcaithfidh tú scríobh air ar a rud eh a bhfuil’s bhfuil a fhios ad agat rud éicínt éigin faoi. Cén fá, fáth, cén mhath mhaith bheach bheadh omsa dhomsa a scríobh faoi tenements Bhleá Bhaile Átha Claith Cliath ach an oiread is a bheach bheadh Ó Cathasaí Cathasaigh a ag scríobh faoi Aíonach Aonach Dhoire an Fhé. Fhéich.

A ndéarhá ndéarfá mar sin a Sheáin, gur mhúnlaí mhúnlaigh tú tú héin féin ar bhealach eh air ar a an gcosúlacht, eh air ar a an gcosúlacht atá idir an tenement agus Ó Cathasaí.... Cathasaigh....

Ba mhath mhaith liom, (gáire) ba mhath mhaith liom a Sheáin dhá dá mbeinn i in ndan ann é a dhiona, dhéanamh, ach ní bheinn i in ndan ann é a dhiona dhéanamh go deó deo déarainn déarfainn chó chomh math maith le Ó Cathasaí, Cathasaigh, ach air ar mo bhealach héin, féin, níl mé a ag rá gur lean mé a ar choir chor a ar bi bith é. B'fhéidir go ro raibh tionchar aige orm, ach níor lean mé é, mar bhuna_, phioc mé mo, ní ro raibh mé i in ndan ann mo chuid caraictearaí carachtair a phioca phiocadh chó chomh maith leis sin, cé go bhfuil caractearaí carachtair anseo chó chomh maith is atá ansiúd....

Ach mar deir_....

....ach phioc sé siúd caractearaí carachtair a ndéaná ndéanfeá gáirí gáire fúb fúthu agus thú á léamh gun gan é a fheiceáil air ar ardán ar bi. bith.

Deir_.

Agus chaitheá chaithfeá creistiúnt creidiúint go bhfuil a léidí leithéidí án, ann, seod é an art ná fírinne. Ca Caithfidh cuma na fírinne a bheith air, seod é an scríbhneóir scríbhneoir math, maith, fear a chuireanns cuma na fírinne air ar a an mbréag agus an drochscríbhneóir drochscríbhneoir cuireann sé cuma na mbréag air ar a an bhfírinne.

Le, le

a an

thíocht theacht ar ais ag a bhfilíocht, tá filíocht dhá scríobh faoi láthair, filíochta an-douin an-domhain an-phearsanta, aig ag leithéidí Sheáin Uí Riordáin, Máirtín Ó Direáin, agus daoine nach iad. Deireann Deir tú nach shin í do chuid filíochtsa.

Ní aentaím aontaím leis an gcineál nú nua filíochta ná leis an gcineál nú nua péinteáil mar a thuganns tú air, ná le turas na croise sa séipéal núaí nua mar atá sé. Gus * maith maithe Dia dhom é á rá nach gceapá gceapfá go gur rud éicínt éigin atá goití goidte aig ag ár dTiarna? A An chaoi a bhfuil sé breathnú, níl aen aon saulaíocht samhlaíocht sa doun domhan insa sa gcineál sin rud, maidir leis a bhfilíocht nú, nua, eh cheithre ceithre líne bheaga ar leathanach mhór bhán pháipéir, agus gun gan bun ná bár barr le fáil ar aen aon líne acub, acu, nús nós duine a bheach bheadh imí imithe ar strae, imí, imithe, caíochta caochta ar meisce nú nó imí imithe sa gcloigeann, a fear a scríobh é ní aentaím, aontaím, b'fhéidir go, níl daut dabht faoi, Ó Ríordáin agus Ó Direáin, nach bhfuil filíocht mhath mhaith cumta cumtha acub acu in áiteachaí, áiteacha, ach tá cuide cuid dhó nach bhfuil go math.