1970 : QQTRIN016178
Proinsias Ó Conluain
Breanndán Ó Cíobháin
Dhéarfá
Déarfá
liom
a
Phádraig
is
dó
dóigh
liom,
nach
raibh
an
aidhmhóig
naomhóg
mar
mar
mar
ghnáthbhád
i
mBaile
an
Fheirtéaraig
Fheirtéaraigh
i
gcónaí.
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Ní
raibh,
eh,
chun
na
fírinne
a
rá
eh,
ní
raibh
an
naidhmhóg
naomhóg
air
ar
a
an
gcósta
so
seo
in
ae
aon
chor
go
dtí,
is
dócha
de
deich
mbliana
is
cheire
ceithre
fichid
ó
shin.
Ehm,
go
dtí
san,
bád
saighne
ar
fad
a
bhíoch
bhíodh
an
ann
eh
go
mbíoch
mbíodh
dhá
bhád
acu
ag
obair
i
dteaunta
dteannta
a
chéile
agus
ehm,
agus
iad
a
ag
a
ag
a
ag
a
ag
cuir
cur
air
ar
a,
an,
air
ar
an
iasc
i
dteaunta
dteannta
a
chéile
leis
an
saighne.
Eh
tuairim
na
bliana
san
sin
mar
a
deirim
de
deich
de
deich
mbliana
is
cheire
ceithre
fichid
ó
shin,
eh
is
ea
a
chnoic
chonaic
duine
éigin,
nú
nó
daoine
éigin
san
Oileán,
san
Oileán
Tiar,
Thiar,
eh,
an
curracháinín
seo,
eh
ar
thaebh
thaobh
an
oileáin
laisteas.
Agus
bhí
úntas
iontas
na
gile
orthu
cad
é
an
saghas
báid
í.
Eh,
bád
ón
nDaingean
ab
ea
í,
de
réir
deárthaimh
dealraimh
mar
a
fuaireadar
amach
ina
dhia
dhiaidh
san.
sin.
Eh,
an
chéad
naidhmhóg
naomhóg
riamh
a
chonaicitheas
chonacthas
sa
taebh
taobh
so
seo
tíre.
Agus
ehm,
eh
bhí
úntas
iontas
ceart
orthu.
Bhí
sí
de
réir
deárthaimh
dealraimh
ag
iascach
ghliomach
rud
nár
iascaíodar
héin
féin
riamh
roimis
roimhe
sin.
Ní
raibh
aen
aon
ghliomaig_
ghliomaigh_
ae_
ae_
ghleamaig
ghliomaigh
á
iasca_
á
n-iascach
an
uair
sin
sa
taebh
taobh
so.
seo.
Agus
ehm,
chuireadar
ceist,
nuair
a
chuadar
is
dócha
amach
lá
éigin
nuair
a
bhíodar
sa
Daingean
b'fhéidir
nú
nó
mar
sin,
agus
ah,
ehh,
tháinig
lá
gur
chuaig
chuaigh
daoine
éigin
ón
leán
oileán
agus
go
bhfuaireadar
ceaun
ceann
acu
iad
féin
sa
Daingean.
Agus
thugadar
abhaile
í,
agus
eh,
dá
dtúrhaidís
dtabharfaidís
eilifint
isteach
san
sin
Oileán
is
dócha
ná
nach
bheach
bheadh
oiread
úntais
iontais
air
ar
na
daoine
tímpeall
timpeall
uirthi.
Ach
luig
luigh
beirt
nú
nó
triúr
nó
b'fhéidir
ceatharar
ceathrar
isteach
ínti
inti
agus
eh
dúradar
leóthu
leo
féin
eh
nuair
a
bhaineadar
triail
aisti,
eh
eh
gomb
gurbh
fhéidir
go
mbeach
mbeadh
sé
níos
áisiúla
dhóibh
dóibh
féin
ná
an
bád
a
bhí
acu.
Eh,
níor
ghá
oiread
fear
ínti
inti
a
an
dtuigeann
tú?
Dhéanhach
Dhéanfadh
triúr
í
nú
nó
ceatharar
ceathrar
dá
ba
mba
ghá,
agus
ehm,
san
sin
aum
am
san,
nuair
a
chaithfeá
hochtar
ochtar
fear
a
dh'fháilt
fháil
chun
bád
eh
a
fhriotháilt
fhriotháil
bhuel
bhí
trioblóid
a
ag
buint
baint
leis.
Agus
ehm,
cé
nárbh
aen
aon
easpa
fear
a
bhí
orthu,
ach
fuaireadar
amach
nuair
a
bhuineadar
bhaineadar
triail
aisti,
eh,
go
raibh,
go
ra_
gur
fearas
eh,
gur
feiste
an-áisiúil
a
ar
fad
ab
ea
í
air
ar
a
an
gcósta.
Breanndán Ó Cíobháin
Sea,
tá
sé
suímiúil,
suimiúil,
a
Phádraig,
a
ag
cuir
cur
isteach
ort
anso
anseo
neómat
nóiméad
amháin,
go
ndéarfá
nó
go
ndeir...
go
ndeirtear
gur
muíntir
muintir
an
oileáin
a
thug
an
treó
treo
so
seo
tíre
ar
dtúis
í,
agus
an
mbeach
mbeadh
sé
ceart
le
rá
gur
oir
sí
i
bhfad
níosa
níos
mhó
do
mhuíntir
mhuintir
an
oileáin
ná
mar
a
oir
an
seana-bhád
seanbhád
saighne.
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Bhuel
is
fíor
é
sin
is
dó
dóigh
liom.
Ehh,
do
chruthaíodar
féin
é
sin
mar
bhí
bhí
truis
turais
le
túirt
tabhairt
acu
san
sin
an
dtuigeann
tú,
amach
go
dtí
an
míntír,
ehh,
agus
bheach
bheadh
an
báidín
beag,
an
naidhmhóigín,
naomhóigín,
bheach
bheadh
sí
i
bhfad
níos
oiriúnaí
dhóibh.
Eh,
truis
turais
anso
anseo
is
truis
turais
ansúd
ansiúd
le
túirt
tabhairt
acu.
Eh,
bhí
an
bád
saighne,
bhí
sí
ainis,
ainnis,
an
dtuigeann
tú,
bád
muar
mór
ab
ea
í,
bád
adhmaid.
Agus
eh,
fuaireadar
amach,
mar
a
deirim,
nuair
a
bhuineadar
bhaineadar
triail
aisti,
eh,
go
raibh
sí
níos
áisiúla
dhóibh
féin,
agus
níorbh
fhada
in
ae
aon
chor
do
bhliantaibh
eh
go
raibh
gach
duine
san
oileán
agus
a
naidhmhóig
naomhóig
aige
héin.
féin.
Eh,
d'imíodar
ag
iascach
ghliomach
léi,
agus
fuaireadar
amach
fad
a
mhaireach
mhairfeadh
a
an
bhiaiste
sin,
go
raibh
airgead
insna
sna
gliom_
insna
sna
gleamaig
gliomaigh
eh,
agus
gur
eh,
gurbh
fhusa
go
muar
mór
í
a
dh’úndramháil,
ionramháil,
an
an
báidín
nú
nua
eh
i
ndroháiteanna
ndrocháiteanna
ná
an
bád
saighne.
Agus
d'fhéadfá
sciúird
sciuird
a
thúirt
thabhairt
isteach
i
gcuas
le
naidhmhóig
naomhóig
nuair
ná
nach
déanfá
le
bád
saighne
é.
Agus
mar
sin
a
bhí.
D'imig
D'imigh
an
bád
saighne
ar
fad
ar
fad,
agus
thairig
tharraing
muíntir
muintir
Dhún
Chaoin,
eh
dhineadar
rinneadar
aithiris
aithris
ar
mhuíntir
mhuintir
an
oileáin
sa
deire
deireadh
thiar.
Eh,
thairigíodar
tharraing siad
san
sin
chúchu
chucu
an
naidhmhóg
naomhóg
chó
chomh
math.
D'imig
D'imigh
na
báid
s_
na
báid
saighne
eh,
as
Dhún
Chaoin,
agus
as
a
an
gcósta
go
léir
s_
ó
thuaig
thuaidh
amach
go
dtí
Béal
an
Chuasa.
Proinsias Ó Conluain
Breanndán Ó Cíobháin
Tá
rud
eile
án,
a
Pádraig,
tá's
tá a fhios
agam
gur
tháinig
na
maircréil
maicréil
air
a
gcósta
seo
thart
tímpeall,
is
dó
liom,
ar
an
aum
céanna,
geaul
leis
an
bhliain
céanna,
d'fhéadfaí
a
rá,
agus
a
tháinig
eh,
an
naidhmhóig
an
taebh
taobh
so
seo
tíre.
An
ndéarfá
go
raibh
aen
aon
chócheangal
chomhcheangal
idir
an
dá,
an
dá
tharlú?
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Ní
déarhainn
go
raibh,
ehm.
Eh,
chun
na
fírinne
a
rá,
ní
bheach’s
bheadh a fhios
agat
ná
go
raibh
an
maircréal
maicréal
aun
ann
roimis
roimhe
sin.
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm.
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Eh,
ach
b'fhéidir,
eh,
air
na_
air
a_
an
saghas
lín
deifriúil,
difriúil,
deifiriúil
difriúil
a
bhí
á
dh'úsáid
úsáid
leis
an
naidhmhóig,
naomhóig,
eh,
gur
ir
oir
iascach
an
mhaircréil
mhaicréil
do
naidhmhóig
naomhóig
níos
feárr
fearr
ná
mar
a
ir
d’oir
don
mbád
saighne.
Ní
mar
a
chéile
saighneóireacht,
an
dtuigeann
tú,
agus
eh,
ag
iascach
le
le
líonta.
Agus,
tá
gach
aen
aon
tseans
gomb
gurbh
fhéidir
go
raibh
an
maircréal
maicréal
i
bhfad
roimis
roimhe
sin
an,
ann,
ach
eh,
is
ansan
ansin
de
réir
deárthaimh
dealraimh
a
fuaireadar
amach
go
raibh
an
maircréal
maicréal
aun
ann
nuair
a
tháinig
an
naidhmhóg,
naomhóg,
agus
ní
dócha
go
raibh
aen
aon
chócheangal
chomhcheangal
eataru.
eatarthu.
Breanndán Ó Cíobháin
D'ardaís
D'ardaigh tú
poínte
pointe
eile
leis,
a
Phádraig,
atá
ana-shuímiúil,
an-suimiúil,
maidir
leis
an
saghas
díon
a
bhí
ar
na
botháin
nó
na
tithe
ar
an
oileán,
agus
gur
tháinig
athrú
orthu,
eh
is
dócha,
díreach
nuair
a
tháinig
na
na
naidhmhóga
naomhóga
isteach
chó
chomh
maith.
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Sea,
tá
sé
sin
ana-shuímiúil
an-suimiúil
ar
fad.
Ehh,
éinne
aon duine
a
l_
a
léig
léigh
An
tOileánach,
fuair
sé
amach
go
raibh
díon
luachra
air
ar
na
tithe
i
dtosach
an
leauir
leabhair
sin.
Agus
go
raibh
na
cearca
agus
a
gcuid
nead
neadacha
thuas
acu
agus
na
huí
huibheacha
a
ag
titim
anuas
agus
na
sicíní
a
ag
titim
anuas
as.
[gáire]
Ehm,
ach
ehm,
tithe
ceaun
ceann
luachra
ar
fad
a
bhí
an
an
uair
sin.
Eh,
n_
eh,
agus
eh
níl
aen
aon
deidhniú
deimhniú
agamsa
air
seo,
ach
is
ait
an
obair
é
tréis
tar éis
dó_
dóibh
an
naidhmhóg
naomhóg
a
tharrac
tharraingt
chúthu,
chucu,
gur
thosnaig
thosaigh
fear
anso
anseo
agus
fear
ansúd
ansiúd
a
ag
cuir
cur
eh,
ceaun
ceann
peilte,
feilte,
eh,
b'fhéidir
ar
thig
theach
lasmuh
lasmuigh
ar
dtúis,
agus
air
ar
a
thig
theach
héin
féin
ansan.
Eh,
ach
sa
deire
deireadh
thiar
thaul,
thall,
nuair
a
chuireas-sa
chuir mise
aithne
mhath
mhaith
air
ar
an
oileán,
eh
tithe
ceaun
ceann
peilte
feilte
ar
fad
a
bhí
an,
ann,
ach
cúpla
tig
teach
sline
slinne
a
bhí
tóca
tógtha
thuas
ar
bhara
bharr
an
bhaile.
Eh,
s_
eh,
b'é
ba é
an
dálta
dála
céanna
amuh
amuigh
i
nDún
Chaoin
é.
Thosnaig
Thosaigh
daoine
amuh
amuigh
ag
aithris
ar
mhuíntir
mhuintir
an
oileáin,
eh,
déarfá
gobh
gurbh
ait
an
obair
é
sin,
gob
gurb
iad
na
daoine
istig...
istigh...
ehh,
na
daoine
amuh
amuigh
a
bhí
a
ag
déanamh
aithiris
aithris
ar
na
daoine
istig.
istigh.
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm.
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Sea.
Breanndán Ó Cíobháin
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Ó
bhí
an
luí
héin
féin
acu.
Eh,
nu_
eh,
le
lín
linn
a
bhád
saighne
ar
ae
aon
chuma.
Bhíoch
Bhíodh
dhá
bhád
saighne
ag
obair
lé
le
chéile,
an
dtuigeann
tú?
Bhíoch
Bhíodh
an
saighne
eatarthu,
eh,
bád
anso
anseo
agus
bád
eile
a
ag
dul
tímpeall
timpeall
leis
an
saighne,
agus
ansan
ansin
teacht
go
dtí
an
mbád
eile
thar
n-ais.
Fáine
Fáinne
a
dhéanamh
agus
an
boun
bonn
a
bhuint
bhaint
ón
saighne.
Agus
ansan
ansin
é
a
tharrac
tharraingt
isteach
eataru,
eatarthu,
eh,
nuair
a
bhraithidís
an
t-iasc
aun.
ann.
Ach
eh,
mm,
bhíoch
bhíodh
bád
eile
laistiar
eh
a
ag
fneacht,
fanacht,
go
gcuirhidís
gcuirfidís
a
an
saighne
san
áit
chéanna.
Bhuel,
b'é
ba é
an
dlí
a
bhí
acu
do
de
ghnáth,
is
é
sin
mara
mura
mbeach
mbeadh
an
t-iasc
ana-fhlúirseach
an-fhlúirseach
ar
fad
eh,
b'é
ba é
an
dlí
a
bhí
acu
nuair
a
bheach
bheadh
do
chor
críochnaithe
agat
héin,
féin,
agus
aiged
ag do
pháirtí,
eh,
bua_
greada
greadadh
leat
as
an
áit
agus
an
an
an
chéad
chor
eile
a
thúirt
thabhairt
don
chéad
bhád
eile.
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Bhuel,
ar
ndú
ndóigh
eh,
is
fada
siar
a
théann
stair
na
naidhmhóige.
naomhóige.
Tosnaíonn
Tosaíonn
stair
na
naidhmhóige
naomhóige
ar
Auin
Abhainn
na
Bóine.
Bóinne.
Eh,
as
san
sin
go
Tír
Chonaill,
anuas
ar
chósta
Mhaí
Mhaigh
Eo,
anuas
go
dtí
Chúntae
Chontae
an
Chláir
agus,
sé
mo
mhuarthuairim
mhórthuairim
gur
ó
Chúntae
Chontae
an
Chláir
a
tháinig,
eh
an
nae_
na
naidhmhóga
naomhóga
a
bhí
sa
Daingean.
A
Breanndán Ó Cíobháin
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Bhuel
níl
agam
ach
tuairim
ehm,
bhí
muíntir
muintir
thíos
i
gCuisleán
gCaisleán
Ghriaire,
i
dtaebh
dtaobh
éigin
thíos
ansan
ansin
nílim
ró-siúrálta.
Eh,
agus
muíntir
muintir
Hartney
a
thugaidís
orthu.
Agus
tá
tuairim
agam
gob
gurb
iad
san
sin
a_
b'fhéidir
a
thug
déanamh
na
naidhmhóige
naomhóige
leó
leo
ó
ó
Chúntae
Chontae
an
Chláir.
Anois,
eh,
scríbh
scríobh
Seán
Ó
Duínlé
Duinnshléibhe
file
an...
na
mBlascaodaí,
scríbh
scríobh
sé
cuir
i
gcás
air
ar
an
mbád
breá
a
dhin,
rinne,
a
dineach
rinneadh
dóibh
thíos
i
gCuisleán
gCaisleán
Ghriaire.
Agus
deir
sé
é
seo:
‘A
Hartney
is
áil
liom
do
cháil
nuair
a
chloisim
dá
léamh,
a
mhic
na
deighmháthar,
deamháthar,
nár
cháineach
cháineadh
is
nár
féadach
féadadh
riamh
é,
go
bhfuil
siad
á
rá,
gur
tu
máistir
tofa
na
saer,
saor,
is
mo
chara
do
lámh
ó
is
í
is
breátha
a
ceapa
ceapadh
na
nae.’
Bhuel
nae
ab
ea,
focal
eile
sin
ab
ea
air
naidhmhóg.
naomhóg.
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm.
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Eh,
seanfhocal
arís
is
dócha
ach
is
cuma
é
nae
a
bhí
aig
ag
Seán
Ó
Duínlé
Duinshléibhe
air
ar
naidhmhóg
naomhóg
mar
a
chéile
an
dá
fhocal.
Breanndán Ó Cíobháin
Pádraig Ua Maoileoin Coumeenoole North Corkaguiny
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Bhuel
níl
aen
aon
difríocht
idir
Ghaeilge
Inis
Meáin
agus
Gaeilge
Inis
Mór,
ach
tá
difríocht
idir
Gaeilge
Inis
Meáin
agus
Gaeilge
Inis
Oírr.
An-difríocht
ar
fad.
Tá
muintir
Inios
Inis
Oíar
Oírr
níos
cosúl
cosúil
leis
na
Muíní,
Muimhnigh,
agus
tá
muíntir
muintir
Inis
Meáin...
tá
difríocht
mór
idir
an
dá
chanúint
ar
fad.
Cosúil
le
muíntir
muintir
Chonamara
agus
muíntir
muintir
n_
muíntir
muintir
eh,
muíntir
muintir
Chúige
Mún.
Mumhan.
Proinsias Ó Conluain
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Eh.
Proinsias Ó Conluain
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Tá,
cúpla
duine,
ach
an
duine
is
feárr
fearr
fuair
sé
bás,
fuair
sé
bás
leath-scór
leathscór
blianta
ó
shin,
tá
mé
a
ag
ceapa.
ceapadh.
Pád_
Páraic
Pádraic
Ó
Conaíola
Conghaile
an
t-ainm
a
bhí
air,
agus
bhí
scéalta
íontach_
iontach_
aige,
íontach
iontach
aige.
Chuala
mé
ar
an
raidió
é
bauta
babhta
amháin
agus...
scéalta
íontacha
iontacha
a
bhí
aige.
Ta
Tá
beirt
nó
triúr
fácaí.
fágtha.
F_
bhí
duine
án,
ann,
fuair
sé
bás
anura,
anuraidh,
Seán...
Sean
Ó
Conaíola
Conghaile
as
Cínn
Cinn
a
an
Bhaile,
agus
bhí
scéalta
íontacha
iontacha
aige
sin.
Agus
tá
duine
eile
ar
Bhaile
an
Mhúir
a
bhfuil
scéalta
go
leór
leor
aige,
ach
go
bhfuil
sé
diocair
deacair
iad
a
bhaint
as
anois
is
arís...
Proinsias Ó Conluain
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Proinsias Ó Conluain
Bhuel
tá
go
leór
leor
sean-iarsmaí
seaniarsmaí
ar
Inis
Meáin.
Eh,
tá...
Níl
aen
aon
rud
cosúil
le
Dún
Aenghas,
Aonghas,
bhuel
tá...
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Proinsias Ó Conluain
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Sea
tá,
agus
is
foirgneamh
íontach
iontach
é
Dún
Chrochúir.
Chonchubhair.
Is
breá
an
feiceáil
atá
uaí.
uaidh.
Feice
Feicfidh
tú
na
cheire
ceithre
súndaí
sundaí
as.
Is
é
an
t-aen
t-aon
áit
amháin
don
oileán
in
ina
bhfeice
bhfeicfidh
tú
an
fharraige,
ar
cheire
cheithre
thaoibh
thaobh
den
oileán.
Agus
ansin
tá
Cathaoir
Synge,
thiar
ar
bhárr
bharr
áill
aill
mhór
mhíllteach.
mhillteach.
Agus
tá
radharc
íontach
iontach
le
fáil
as.
An
áit
is
dóí
dóigh
ar
scríobh
Synge
píosa
mór
dá
chuid
scríbhneóireacht,’
scríbhneoireacht,’
nús
nós
Riders
to
the
Sea
nú...
nó...
Proinsias Ó Conluain
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Eh
tá.
Deir
siad
go
bhfuil
seachtar
naíomh...
naomh...
eh,
Deir
Peadar
Ó
Dúnaill
Domhnaill
an
tAir
tAthair
Mártan
Ó
Dúnaill,
Domhnaill,
go
gabh
mo
leithscéal,
san
sin
órán
amhrán
'Árainn
i
bhfad
i
gcéin',
go
bhfuil
seachtar
naíomh,
naomh,
eh,
san
sin
rilic
reilig
án,
ann,
san
sean-rilic.
sean-reilig.
Cill
Cheanainn
a
thugann
siad
air
an
sean-rilic.
sean-reilig.
Ach
níl’s
níl a fhios
am
agam
faoi,
má
tá.
Proinsias Ó Conluain
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Proinsias Ó Conluain
Tá's
Tá a fhios
agam.
Ehm,
ceann
do
de
na
fadhbanna
sílim
ar
Inis
Meáin,
nach
bhfuil
dochtúr
dochtúir
nú
nó
sagart
ann...
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Sea.
Proinsias Ó Conluain
...nach
bhfuil
sé
sin
fíor?
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Sea.
Anura
Anuraidh
anois,
eh,
faoi
Nollaic
Nollaig
anura
anuraidh
go
díreach,
nú
nó
bliain
gon
don
Nollaig
seo
caite,
naoi
déag
eh
seasca...
naoi
déag
seasca
hocht,
chua...
is
cuín
cuimhin
liom
tráthnúna
tráthnóna
garú,
garbh,
buailiú
buailieadh
síos
duine
agus
bhí
sé
go
dona
breóite,
breoite,
agus
tháinic,
tháinig,
bhí
nurse
san
sin
oileán
agus
tháinic
tháinig
sí
go
dtí
é
agus
d'aurda
d'ordaigh
sí
láireach
láithreach
é
a
chuir
chur
san
óspidéal
ospidéal
i
nGaille.
nGaillimh.
Bhuel
aig
ag
an
ám
am
sin,
eh,
b'éigean
fios
a
chuir
chur
air
ar
an,
air
ar
an
ehh,
air
ar
an
lifeboat
go
Cill
Rúnáin
Rónáin
agus
tháinic
tháinig
sí
aniar,
agus
tugú
tugadh
amach
an
oíche
sin
sa
gcurach
é,
agus
gan
aen
aon
araíocht
a ghoil
dul
amach.
Is
cuma
ach
chua
chuaigh
triúr
fear
amach
leis
a
an
gcurach,
go
dtí
an
Lifeboat,
agus
tugú
tugadh
’
go
Gaille
Gaillimh
é.
Agus
b'fhéidir
dá
mbeach
mbeadh
dochtúir
sa
san
san
oileán
go
mbeach
mbeadh
sé
leigheasta
agus
nach
mbeach
mbeadh
gá
an
méid
sin
ar
chor
a
ar
bith
án.
ann.
Agus
is
minic
a
theigheanns
théanns
currach
curach
i
lár
na
hoíche
soir
go
hInis
Oírr
ag
iarra
iarraidh
sagart
do
dhuine
a
bhíonns
breóite.
breoite.
Proinsias Ó Conluain
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Bhuel
is
diocair
deacair
na
cailíní
óga
a
choinneáil
sa
mbaile.
Fadó
bhí
monrachan
monarcha
beag
án
ann
a
ag
déana
déanamh
stocaí,
ach
dúnú
dúnadh
é
sin
síos
ceal
ciall
go
ro
raibh
na
mrá
mná
ag
imeacht,
ní
ro
raibh
an
an
t-airgead
sách
math
maith
san
san
monarchan
monarcha
beag
seo,
agus
anois
is
diocair
deacair
bean
a
fheiceáil
án
ann
sa
ngímhre,
ngeimhreadh,
cailín
óg
tá
mé
ag
rá.
Proinsias Ó Conluain
Imíonn
na
daoine
óga
cén
lá
i
dtús
an
Fhómhair?
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
An
chéad
seachtain
de
mí
Meán
Fómhair,
bailíonn
siad
leóbh
leo
ar
fad.
Agus
an
cailín
nó
an
buachaill
a
bhíonns...
Proinsias Ó Conluain
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Proinsias Ó Conluain
Sea...
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Eh,
agus
an
lá
sin
bailíonn
siad
leób
leo
ar
fad,
agus
an
cailín
nú
nó
an
buachaill
a
bhíonns
bhíonn
fácaí
fágtha
agus
nuair
a
fheiceanns
siad
a
gcomrádaí
gcomrádaithe
ag
imeacht,
go
Sasana,
go
Meiriceá,
nú
nó
fiú
amháin
ar
scoil,
deireann
deir
siad
'ó
faraíor
faraor
gon
gan
mé
héin
féin
ag
imeacht.
Bhuel
an
saura
samhradh
seo
hugainn
chugainn
imeó
imeóidh
mé
ar
ae
chaoí'
agus
imíonn.
Agus,
ó
tháinic
tháinig
an
saíoroideachas
saoroideachas
seo
amach,
níl
aen
aon
bhliain
nach
n-imíonn
b'fhéidir
níl
mé
an-chínnte
an-chinnte
faoin
bhfigiúir
seo
anois,
b'fhéidir
seisear
nú
nó
seachtar
de
dhaoiní
dhaoine
óga
ón
scoil
agus
an
rud
is
measa
fós,
níl
aen
aon
ghasúir
óga
leis
na
suíocháin
fhala
fholamha
a
thóigeáil
thógáil
ina
ndia,
ndiaidh,
agus
tar
éis
b'fhéidir
sé
nú
nó
seacht
do
de
bhlianta
eile
ní
bheí
bheidh
gasúir
ar
bith
mórán
le
a ghoil
dul
air
ar
an
scoil.
Proinsias Ó Conluain
Tá
tusa
a
ah
rá
ar
bhealach,
gur
drochrud
é
an
saer-oideachas
saor-oideachas
seo,
mar
có
chomh
luath
is
a
gheibheann
fhaigheann
na
daoine
an
scolaíocht,
níl
siad
sásta
fanacht
níos
faide,
nach
é
sin
é?
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Sin
é
é,
go
díreach.
Eh,
ca
caithfidh
mé
a
admháil
go,
go
gca
gcaithfidh
mé,
gob
gurb
in
sin
é
a
chaoi
a
mbraithim
faoi,
mar
eh,
is
rud
an-tábhachtach
é
an
oide_
an
t-oideachas,
ach
más
é
is
cás
le
bás
oileán
Gaelach,
níl’s
níl a fhios
agam
an
bhfuil
sé
chó
chomh
tábhachtach
sin.
Proinsias Ó Conluain
Agus
an
bhfuil
mórán
daoine
as
an
oileán
a
shocraíonn
síos,
abair,
mar
a
rinne
tú
héin
féin
i
mBleá
mBaile Átha
Cliath?
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Tá
go
leór
leor
leór,
leor,
is
cuma
cén
áit
a
rachaí
rachaidh
mé,
i
mBleá
mBaile Átha
Cliath
nú
nó
i
nGaille,
nGaillimh,
feiceann mé
feicim
comrádaí
daoiní
daoine
a
d'eighre
d'éirigh
suas
liom,
liom
héin.
féin.
Tá
siad
a
ag
goil
dul
aig
chuig
an
ollscoil
anseo
agus
i
nGaille,
nGaillimh,
agus
ní
ghó
ghabhfaidh
siad
air
ar
ais,
ach
an
oiread
liom
héin,
féin,
is
dóí.
dócha.
Proinsias Ó Conluain
Bhuel,
fear
ollscoile
anois,
nach
bhféadfait
bhféadfadh
sé
goil
dul
ar
ais
mar
dhochtúir
nú
nó
mar
innealtóir.
Ní
bheú
bheadh
post
le
fáil
aige...
Proinsias Ó Conluain
mar
innealtóir...
Proinsias Ó Conluain
...ná
fiú
amháin
mar
dhochtúir.
Níl’s
Níl a fhios
agam
an
bhfuil
siad
ar
lorg
doctúra
dochtúra
san
sin
oileán.
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Proinsias Ó Conluain
Sea.
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
...Agus
má
théann
duine
ina
shagart,
féidir
leis
a
bheith
ina
shag_
ina
shagart
air
an
oileán.
Ach
níl
aen
aon
phostannaí
phoist
eile
án
ann
do
mhúinteoirí
ná
do
innealtóirí
mar
a
lua
luaigh
tú,
ná
d'aen
chineál
proifeisiún
proifisiún
eile.
Proinsias Ó Conluain
Cá
mhéad
múinteoirí
atá
ann?
Proinsias Ó Conluain
Agus
an
daoine
do
chuid
na
háite
iad
sin?
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Sea...
Fan
go
bhfeice
bhfeicfidh
mé
anois?...
Eh,
ní
hea.
Duine
amháin
acúb
acu
de
chuid
na
háite.
Is
as,
as
tír
isteach
a
tháinic
tháinig
an
chuid
eile
acú.
acu.
Proinsias Ó Conluain
Mac Dara Ó Fatharta Carrowntemple Aran
Bhuel
is
feárr,
fearr,
b'fheárr
b'fhearr
leób
leo
mar
tar
éis
bliain
nú
nó
dhó
imíonn
siad
ar
fad.
Eighríonn
Éiríonn
siad
tursach
tuirseach
gon
den
ghímhre
gheimhreadh
án.
ann.
Bíonn
an
gímhre
geimhreadh
fada.
Bíonn
an
gímhre
geimhreadh
an-leadránach
ar
fad,
gon
don
duine
le
feiceáil
gon
gan
cathú
aimsire,
gon
gan
deau_
gon
gan
daunsa
damhsa
gon
gan
tada,
ach
ag
imirt
chártaí
agus
eighríonn
éiríonn
seisin
seisean
héin
féin
go
dona
r
tar
éis
tamail
tamaill
nuair
a
bheas
tú
i
bhfad
á
n-imirt.
Proinsias Ó Conluain
Breanndán Ó Cíobháin
A
Khruger.
Is
minic
a
airíos
d’airigh mé
m'athair
agus
daoine
nach
é,
seanfhondúirí
na
dúithí
dúiche
seo
á
rá
gur
mheasadar
gur
mhó
do
de
oideachas
a
fuair
na
leanaí
insna
sna
bunscoileanna
fadó,
leathchéad,
seasca,
seachtó
bliain
ó
shin,
ná
mar
atá
á
dh'fháilt
fháil
acu
insna
sna
bunscoileanna
anois.
Cad
é
an
tuairim
a
bheach
bheadh
agat
héin
féin
leis
sin?
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Mo
thuairim
féin
dó
san
sin
ná
go
raibh
a
an
ceart
san
sin
iomlán
aige
ag
t'athair,
do athair,
agus
aigena
ag a
leithéid
eile.
Mar
le
lín
linn
sinn
a
bheith
a
ag
dul
ar
scoil,
na
seanamhúinteóirí
seanamhúinteoirí
a
bhí
an,
ann,
agus
go
muarmhuar,
mórmhór,
bneacht
beannacht
Dé
léna
lena
anam,
an
seanamhúinteoir
seanmhúinteoir
a
bhí
agamsa,
b'é
ba é
m'athair
baistí
é,
Seán
Ó,
Seán
Ó
Dála.
Dálaigh.
Agus,
sinne,
abair,
tóg
ón
ceathrú
raung.
rang.
In
aum
am
is
go
raibh
Laidin,
agus
Gréigis,
an
dtuigeann
tú,
bunrútaí,
á
mhúine
mhúineadh
dhúinn
dúinn
sa
tsael
tsaol
san.
Bhuel,
ansan
ansin
nuair
a
chuamair
chuamar
isteach
ón
cheathrú
raung
rang
go
dtí
an
cúigiú
raung,
rang,
bhí
an,
bhí
Euclid
agus
administration
agus
geo_
geometry
á
mhúine
mhúineadh
dhúinn,
ár
ullmhú,
á
dh’ullamhú
ullmhú
i
gcóir
an
séú
raung.
rang.
Bhuel,
aen
aon
duine,
is
cuma
cé
hiad,
bhuaileadar
liom
thaul
thall
is
abhus,
ar
thug
a
séú
raung
rang
ar
scoil
náisiúnta
i
mbarúntacht
an
Daingin
lem
le mo
línse,
linnse,
ní
níor
chás
do
dó
a
rá
ná
go
raibh
sé
ina
bharastar.
Breanndán Ó Cíobháin
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Bhí...
Breanndán Ó Cíobháin
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
A
ha...
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Go
saera
saora
Dia
sinn,
ní
bheach
bheadh
mo
chluasa
chó
chomh
díreach
is
agus
tá
atá
siad
mara mbeach
murach
an
rud
céanna.
Agus
bhfeadaraís
bhfeadraís
cad
déarach
déarfadh
sé
lin
linn
go
minic,
go
seirbhí
soirbhí
Dia
dho,
dhó,
ah
mhuise
déarhach
déarfadh
sé
b'fhéidir
ná
nach
beach
mbeadh
sibh
in
aidhm
Béarla
ceart
a
lauirt,
labhairt,
ach
beh’is
beidh a fhios
agaibh
cen
cén
saghas
Béarla
atá
aig
ag
an
bhfear
eile
á
lauirt.
labhairt.
[gáire]
Breanndán Ó Cíobháin
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
By
gad
cad
do
bhí,
do
bhí.
Agus
is
minic
a
chuíníos,
chuimhnigh mé,
is
minic
a
chuíníos
chuimhnigh mé
air
sin,
mar
nuair
a
chuas-sa
chuaigh mise
thar
lear,
chuas
chuaigh mé
go
scoil
oíche,
ar
feag
feadh
trí
bliana.
Agus
ansan,
i
gceaun
gceann
tamaill
eile,
téis
tar éis
beagáinín
a
thuilleamh,
chuas
chuaigh mé
ar
choláiste
oíche,
go
Fordham.
New
York.
Breanndán Ó Cíobháin
Yeah.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Eh,
An
an
an
páirt
don
gcoláiste
a
bhí
Downtown,
fé
feibh
mar
a
deiridís,
an
dtuigeann
tu,
tú,
do
na
hÉireannaig.
hÉireannaigh.
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Nuair
a
chuais
chuaigh tú
ar
scoil
thaul
thall
ansan,
eh,
a
Khruger,
níor
níor,
ní
bhfuairis
bhfuair tú
go
raibh
aen
aon
bhreis
oideachais
aig
ag
aig
ag
aig
ag
na
daoine
thaul
thall
ansan
ansin
ort
héin?
féin?
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Sea.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Agus
mar
gheaul
gheall
air
sin
chatha_
chaitheas
chaith mé
múrán
mórán
siúinseála
sóinseála
a
dhéanamh.
Béasa
agus
rudaí
mar
sin
a
dtuigeann
tú.
Ansan
Ansin
chó
chomh
fada
leis
an
mBéarla
dho,
dhó,
ní
raibh
na
fw_
na
fw_
na
"fwats"
is
na
'fwiends'
a
bhí
a
againne,
agus
chathamair
chaitheamar
toning
down
a
dhéanamh
orthu
san,
sin,
an
dtuigeann
tú...
Breanndán Ó Cíobháin
Sea,
cinnte.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Agus
eh,
gan
auras
amhras
bheach
bheadh
em
bheach
bheadh
sé
ana-shoiléir
an-soiléir
uit
duit
an
dtuigeann
tú,
mar
eh,
bheach
bheadh
cud
cuid
do
na
hIrish-Americans
a
bheach
bheadh
curtha
tríos
tríd
a,
an,
tríos
tríd
an
árscoil
ardscoil
agus
bhíodar
go
deidhin
deimhin
uit,
duit,
bhíodar
ana-mhath
an-mhaith
ar
fad.
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Ach
a
ag
teacht
thar
n-ais,
now,
neómat
nóiméad
amháin
go
dtí
an
bunscoil
arís,
mar
a
dúirt
tu,
tú,
bhí
na
hábhair
seo
go
léir
agaibh
ná
nach
fuil
bhfuil
acu
anois
insna
sna
bunscoileanna
fé
faoi
láthair,
cá
bhfuaireabhair
bhfuair sibh
an
t-aum
t-am
staidéar
a
dhéanamh
orthu
so.
seo.
I
mean,
bhíobhair
bhí sibh
ag
o_
bhíobhar
bhí sibh
a
ag
caurú
cabhrú
aige
ag
baile
le
feirmeoireacht
agus
gach
aen
aon
rud
eile...
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Óó
bhuel
anois,
bhíoch,
bhíodh,
abair,
bhímíst,
bhímis,
bhímíst
bhímis
thuas
tímpeall,
timpeall,
ambaist,
leath-uair
leathuair
tréis
tar éis
a
nae
naoi
ar
maidin!
dtuigeann
tú?
Agus
ansan,
ansin,
dh'fhaighimíst
d'fhaighimis
an
leath...
dh'fhaighimíst
d'fhaighimis
an
uair
a
chloig
i
lár
a
an
lae
a
an
dtuigeann
tú.
Bhuel,
éinne
aon duine
a
bhí
geairid
gairid
don
scoil
théach
théadh
sé
abhaile
chun
na
prátaí
is
an
t-iasc
úr
a
dh'ithe.
ithe.
So
bainne
ab
ea_
dtuigeann
tú,
an
bainne
trí
chéile.
Proinsias Ó Conluain
Sea.
[gáire]
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Níbh
Níorbh
aen
aon
té
tae
a
bhí
an
ann
an
uair
sin
dúinn.
Ach
bhíoch
bhíodh
na
hauir
hábhair
an
agus
díreach
le
lín
linn
mise
a
bheith
a
ag
fágaint
fágáil
na
scoile,
sin
é
a
dh'fhág
d'fhág
chó
chomh
daul
dall
dhuine
mi
mé
á
dá
dó
dóigh
leat#?
leat
go
bhfuil
ana-thineas
an-tinneas
orm
mar
gheaul
gheall
air.
Ní
raibh
díreach
ach
na
ceachta
beaga
tacaithe
tagtha
air
ar
scoil
chuin
chun
an
Ghaelainn
Ghaeilge
a
thosnú.
thosú.
Ach
bhíoch
bhíodh
na
múinteóirithe
múinteóirí
á
dhéanamh
san
sin
air
ar
a
gcion
féinig.
féin.
Ní
raibh
aen
aon
phá
dhóibh
as.
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Tógach...
Tógadh...
Breanndán Ó Cíobháin
Agus
gach
aen
aon
duine
tímpeall
timpeall
na
háite
seo,
agus
chuireas
chuir mé
ceist
air
canathaebh,
cad ina thaobh,
agus
dúirt
sé,
na
leauir
leabhair
Béarla
a
bhí
acu
fadó,
an
t-aum
t-am
san
sin
ná
Lamb's
Tales
of
Shakespeare
agus
leauir
leabhair
don
den
tsaghas
saghas
san
sin
go
raibh,
you
know,
scoth
Bhéarla
untu.
iontu.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Aha.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Yeah.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Agus,
a
Mhuire
Mháthair,
bhí
cúis
insan
san
Daingean
dlí
trus,
turas,
agus
chuaig
chuaigh
feirmeóir
feirmeoir
bocht
isteach
an
dtuigeann
tú
mi,
mé,
agus
ambaiste,
gan
auras
amhras
le
lín
linn
na
huaire
sin
an
dtuigeann
tú,
Plaundaí
Plandaí
Shasana
a
bhí
mar
bhreitheamh,
an
dtuigeann
tú.
Agus,
ar
sise,
an
saghas
Béarla
a
bhí
aige,
bhí
sé
aige
go
cruín
cruinn
agus
go
bleacht
baileach
agus
go
gramadach,
an
dtuigeann
tú,
airs
arsa
an,
dh'fhiara
d'fhiafraigh
sé
an
cheist
do
dó
cad
é
an
raung
rang
a
bhí
sé.
Bhíos
Bhí mé
insan
san
séú
raung...
rang...
bhíos
bhí mé
insan
san
cúigiú
raung,
rang,
ar
seisean,
air
ar
an
scoil
náisiúnta.
Bhuel,
ar
seisean,
dá
stofá
stopfá
an
séú
raung,
rang,
air
arsa
sin,
seisean,
agus
do
a
bhís
bhí tú
an,
ann,
b'fhearr
é
san
sin
ná
an
raung
rang
go
raus-sa.
raibh mise.
[gáire]
Breanndán Ó Cíobháin
Yeah.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Sin
é
an
meas
a
thug
sé
sin,
agus
an
cháil
a
thug
sé...
Breanndán Ó Cíobháin
Tá's
Tá a fhios
agam...
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
ón
ón
léann
a
bhí
á
gcuir
gcur
ionainn.
Bhuel
an
t-aum
t-am
anois
a
bhíoch
bhíodh
aige,
bhíoch
bhíodh
ehh...
air
ar
scoil,
chun
gach
aur
ábhar
a
ro,
rith,
an
dtuigeann
tú?
Bhuel,
bhí
uair
a
an
chloig
agus
leathuair
a
an
chloig
in
aghaig
aghaidh
gach
auir,
ábhair,
agus
dhineamair
rinneamar
go
hana-mhath
han-mhaith
ar
fad.
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Agus
bhuel
thagach
thagadh
ansan
ansin
inspectors,
na
cigirí,
ambaiste
féinig.
féin.
Bhuel,
bhí...
bhíoch’s
bhíodh a fhios
againn
an
lá
a
bhíoch
bhíodh
sé
lé
le
teacht,
an
dtuigeann
tú
mi
mé
[gáire],
agus
cuirtí
chuirtí
fear
amach
air
ar
an
bport,
a
ag
faire
féach
féachaint
cathain
a
chíhímíst
d’fheicfimis
an
capall
agus
an
cóiste,
a
ag
cuir
cur
'Ti
'Teach
Phats
Neidí
aniar
do.
dó.
[gáire]
Agus
chó
chomh
luath
agus
chímíst...
d’fheicimis...
agus
a
an
tiománaí
a
bhíoch
bhíodh
air
ar
an
gcóiste,
an
dtuigeann
tú,
duine
do
de
na
Flahives
mhuis
mhuise
dob
ab
ea
é,
thairigíoch
tharraingíodh
sé
seál
muar
mór
póca
a
bhí
aige
amach
as
a
ph_
phóca
agus
chrothach
chroithfeadh
sé
é
air
ar
a
shrúin,
shróin,
mar
bhíoch’s
bhíodh a fhios
aige,
an
dtuigeann
tú
ón
máistir
go
mbítí,
go
raibh
fear
a
ag
faire.
Mar
abair,
bhuel
thagach
thagadh
an
t-in_
an
cigire
dhon
Daingean.
Bhíoch
Bhíodh
fios
aige
ag
nach
gach
aon
mhúinteóir
mhúinteoir
cén
lá
a
thagach
thagadh
sé.
Little,
Little
ab
ainm
do.
dó.
Breanndán Ó Cíobháin
Aha.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Yeah.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Agus
air
ar
parsing.
Agus
chuireach
chuireadh
an
seanabhuachaill
seanbhuachaill
thuas
ar
bhárr
bharr
an
class
mi
mé
i
gcóir
gcomhair
a,
an,
i
gcóir
gcomhair
an
cheistiúcháin,
an
dtuigeann
tu...
tú...
Tá's
Tá a fhios
agam.
B'fheárr
B'fhearr
liomsa
a
bheith
a
ag
tarrac
tarraingt
peictiúraí
pictiúr
air
ar
naidhmhóga
naomhóga
is
maidí
rá
rámha
agus
rudaí
thiar
air
ar
a
air
ar
an
leathanach
a
bheach,
bheadh,
ná
nach
beach
mbeadh
faic
scríte
scríofa
air
ar
thiar
air,
ar,
air
ar
chúl
mo
leauir
leabhair
féinig
féin
ná
an
Béarla.
Breanndán Ó Cíobháin
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Ó
bhí.
Bhí
anois,
chuin
chun
a,
chuin
chun
an
fhíorne
fhírinne
a
rá,
sin
c_
sin
ceist
atá
ana-fhíorne#?
an-fhírinne#?
agat.
Bhíoch
Bhíodh
lámhscríobh
aige
ag
m'athair
chó
chomh
breá
is
a
dh'fhéachais
d'fhéach tú
riamh
air.
Breanndán Ó Cíobháin
Sea.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Sea.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
N'fheaca,
no.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Aha.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Bhuel
bhí
m'athair
anois,
a
leithéid
sin
do
lámhscríobh
a
bhí
aige,
agus
nárbh
ait
an
rud
é
nár
fhiarhíos
fhiafraigh mé
riamh
do
dó
an
cheist,
an
dtuigeann
tu,
tú,
cá
bhfuair
sé
é.
Bhí
léann
math
maith
air
ar
m'athair.
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
...Agus
an
bhean
bhocht,
mo
mháthair,
go
seirbhí
soirbhí
Dia
dhi.
Ní...
is
minic
a
dh'fhiarhaíomair
d'fhiafraíomar
di,
an
dtug
sí
aen
aon
lá
amháin
laistig
laistigh
do
scoil.
Ní
Níor
chuín
chuimhin
léithi
léi
riamh
sa
droshael.
drochshaol.
Breanndán Ó Cíobháin
Yea.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Bhuel
gan
auras
amhras
is
é.
Níl
aen
aon
daut
dabht
air
sin.
Sé.
Is é.
Abair
anois,
b'é
ba é
an
Cóta
an
chéad
fhear
don
ndreaum
ndream
óg,
abair,
an
draum
dream
críona
críonna
ab
ea
a
an
Cóta
sochas
seachas
mise,
an
draum
dream
san,
abair,
a
dh'fhag
d'fhág
an
scoil
a
an
chéad
uair.
Bhí
m'úncailí,
m'uncailí,
ba
chuín
chuimhin
liomsa
na
Monitors
a
bheith
a
múine
múineadh
air
ar
scoil
anso
anseo
thuas.
De,
u_,
bhí
úncail
uncail
agam
mar
mhúinteóir
mhúinteoir
agus
bhí
sé
mar
Mhonitor
Mhonatóir
an.
ann.
Agus
bhí
Liam
Ó
Beóláin
Beoláin
mar
Mhonitor
Mhonatóir
an.
ann.
Ba
chuín
chuimhin
liom
an
bheirt
sin
a
bheith
an.
ann.
Ach,
gan
auras
amhras
ansan,
ansin,
chuaig
chuaigh
a
an
Cóta
air
ar
scoil
an
Daingin,
go
dtí
na
Bráirthe,
Bráithre,
agus
chuaig
chuaigh
Séamus
air
ar
scoil
Bhaile
an
Fheirtéaraig...
Fheirtéaraigh...
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm
...
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Mhm.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
dtuigeann
tú?
Mícheál
Ó
Conachúir,
Conchubhair,
bhí
Mícheál
Ó
Conachúir
Conchubhair
i
mBaile
an
Fheirtéaraig
Fheirtéaraigh
héin.
féin.
An
méid
abair
baechais
buíochais
a
bheach
bheadh
le
túirt
tabhairt
do
Mhícheal
Ó
Conachúir,
Conchubhair,
agus
gan
auras
amhras
dhin
rinne
an
Cóta
math
maith
dho,
dhó,
go
math
maith
do
dó
féinig.
féin.
Breanndán Ó Cíobháin
Sea.
Sin
tuairim
a
bhí
agam.
Có
Chomh
luath
is
a
fuair
daoine
léann
d'imíodar
le
múinteóireacht
múinteoireacht
nó
státsheirbhíseacht
státseirbhíseacht
nó
le
cúrsaí
baínc
bainc
nó
rud
éigin
mar
sin...
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Sea
Breanndán Ó Cíobháin
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Sea
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
...Agus
anois
ós...
ó
thagais
thagair tú
an
cheist
sin.
Eh.
Bhí
ceist
mhuar
mhór
anso
anseo
le
tamall
do
de
bhlianta
mar
gheaul
gheall
air
ar
an
gceist
chéanna,
dtuigeann
tú
leat
mi.
mé.
Canachaebh
Cad ina thaobh
go
bhfuil,
abair,
na
daoine,
an
síol
a
ag
meacht
imeacht
dtuigeann
tú
mi.
mé.
Tá
múrán
mórán
freagraí
freagra
air
sin
dá
dtúrfaí
dtabharfaí
an
freagra
ceart
air.
Ach
gan
auras
amhras
ní
chuirheach
chuirfeadh
sibhse
in
ae
aon
chor
ar
Réidió
Raidió
Éireann,
an
dtuigeann
tu
tú
leat
mi,
mé,
mo
fhreagra-sa,
agus
má
chuireann
sibh
arsa
m_
túradsa
tabharfaidh mé
an
an
freagra
ceart
díbh.
daoibh.
Breanndán Ó Cíobháin
Agus
cad
é
an
freagra
san?
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Nuair
a
thánas-sa
tháinig mise
abhaile
ó
Mheirice
Mheiriceá
anso,
do
bhíoch
bhíodh
dausa,
damhsa,
ríncí
rincí
camúnta
comónta
gan
pheaca
i
dtithe
na
bhfeirmiúirithe,
bhfeirmeoirí,
na
ndaoine
muintire
agus
na
gcúrsain
gcomharsana
anso...
anseo...
Na
Breanndán Ó Cíobháin
Ball
Nights...
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Breanndán Ó Cíobháin
Yeah.
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
Agus
go
saera
saora
Dia
sinn,
i
lár
an
Bhall
Night
isteach,
istig,
istigh,
an
dtuigeann
tu
tú
leat
mi,
mé,
i
measc
na
daoine
gan,
cailíní
agus
buachaillí
gan
pheaca,
thagach
thagadh
an
sagart
próiste
paróiste
agus
an
curate
a
bhí
aige,
agus
th'anam
d'anam
’on
don
dial,
dhá
staff
mhaide
acu
chun
gach
uile
stiall
a
bheith
acu.
An
dtuigeann
tú?
Breanndán Ó Cíobháin
Tá's
Tá a fhios
agam
Muiris Kavanagh Ballynaraha North Corkaguiny
...air
...ar
na
cailíní
is
air
ar
na
buachaillí
sin
á
gcuir
gcur
abhaile
i
lár
na
hoíche.
Bhuel
anois,
do
bhíos
bhí mé
ar
cheaun
cheann
acu.
Agus
dúrt
dúirt mé
leis
an
gCurate,
má
chuireann
an
sagart
próiste
paróíste
aen
aon
lámh
orm,
arsa
mise,
béarha
béarfaidh
mé
ar
dhá
chois
ortsa,
agus
smite
smitfidh
mi
mé
thusa
air.
[gáire]
Do
dh'ime
d'imigh
sé
saul
sall
go
dtí
an
sagart
próiste
paróiste
go
dh’íns
inis
sé
dho
dhó
agus
bhuail
beirt
acu
an
doras
amach.
[gáire]
Tá
san
sin
chó
chomh
siúráltha
siúráilte
agus
dá
mbeinn
a
ah
tógaint
tógáil
an
Chomaoin
Naefa.
Naofa.